Rozwój biologiczny zaczyna się od poczęcia. Rozwój psychologiczny jest ściśle powiązany z rozwojem biologicznym i dlatego został powszechnie uznany przez psychologiczne teorie rozwoju..
W ostatnich dziesięcioleciach nastąpił niezwykły wzrost wiedzy neurobiologicznej związany z wynalezieniem i zaprojektowaniem nowych metod i technik neuroobrazowania, które umożliwiają badanie aktywności molekularnej i komórkowej układu nerwowego, a także sprawdzanie funkcjonowania mózgu niemowląt, dzieci i młodzież w trakcie realizacji zadań poznawczych.
TECHNIKI NEUROIMAGOWANIA: potencjały wywołane, rezonans magnetyczny, pozytonowa tomografia emisyjna.
Poznawcza neuronauka rozwoju jest połączeniem kilku dyscyplin zajmujących się badaniami nad rozwojem poznawczym, dowodami uzyskanymi w pracach nad rozwojem mózgu oraz tymi, które wywodzą się z etologii. Wśród jego metod badawczych możemy wyróżnić techniki obrazowania funkcjonalnego mózgu oraz badanie urazów mózgu i ich wpływu na zachowanie i funkcje poznawcze..
Rozwój prenatalny rozpoczyna się od poczęcia, dającego początek nowej prostej komórce zwanej zygotą. Poprzez podział komórki (mejoza) zygota otrzymuje 23 chromosomy od matki i 23 chromosomy od ojca.
Proces dojrzewania zygoty do pełnego rozwoju trwa 38 tygodni i dzieli się na trzy etapy: zarodkowy, embrionalny i płodowy..
a) Okres kiełkowania. Od poczęcia do pierwszych dwóch tygodni.
Poczęcie ma miejsce, gdy plemnik zapładnia jajeczko i powstaje ZYGOT, inicjując proces podziału komórki. W ciągu trzech dni przechodzi z jajowodów do macicy, a po kolejnych czterech lub pięciu dniach osiada w macicy. Po pierwszych dwóch tygodniach komórki rozmnożyły się i zaczną się różnicować. Zarodek ma zewnętrzną błonę (kosmówkę) i wewnętrzną (owodnię), która go otacza i chroni. Możesz także zobaczyć łożysko, które dostarcza nowej istocie składników odżywczych i tlenu.
Różnicowanie komórek zachodzi dzięki substancji zwanej aktywiną.
-Komórki z wyższą zawartością aktywiny = endoderma = układ pokarmowy i oddechowy.
-Komórki o średnim stężeniu aktywiny = mezoderma = kości, mięśnie, krew, nerki i serce.
-Komórki o niższym stężeniu aktywiny = ektoderma = siad. Układ nerwowy, skóra, włosy i narządy zmysłów.
b) Okres embrionalny
Obejmuje od trzeciego do ósmego tygodnia. W tym okresie nazywa się EMBRYO. Rozwijają się narządy i układ nerwowy, oddechowy i pokarmowy. Jest to bardzo krytyczny okres, w którym zarodek jest bardzo podatny na wpływy środowiska. Mogą wystąpić wrodzone zmiany, takie jak głuchota, ślepota lub rozszczep podniebienia.
Istnieją dwie zasady, które kierują rozwojem zarodka i które obowiązują aż do wieku dojrzewania:
Zasada proksymodystalna: wskazuje, że rozwój następuje od części najbliższej środkowej osi ciała do najdalszej części.
Zasada cephalocaudal: wskazuje, że rozwój postępuje od stóp do głów. Pod koniec okresu embrionalnego organizm mierzy 2,5 cm. Głowa wyraźnie odróżnia się od ciała, twarz i serce mocno bije. Nerka, żołądek i system zaczynają funkcjonować. Endokrynologia zaczyna wytwarzać hormony. Powstają również narządy płciowe. Wszystkie organy są uformowane, ale w bardzo prymitywny sposób.
c) okres płodowy
Obejmuje od dziewiątego tygodnia do urodzenia (38 tygodni + -). W tej fazie FETUS drastycznie zwiększa rozmiar i objętość, powodując zmiany zewnętrzne i wewnętrzne. Narządy zaczynają nabierać dokładniejszej struktury i ustalać funkcje, pojawiają się pierwsze komórki kostne.
W wieku 16 tygodni płód mierzy 15-17 cm i waży 100g. Opracowano większość podstawowych układów, ale FETUS nie jest przygotowany do przetrwania poza macicą, ponieważ nie ma połączenia między różnymi neuronami w korze mózgowej. FETUS musi wyprodukować płyn zwany środkiem powierzchniowo czynnym, który pozwoli mu przenosić tlen z powietrza do krwi..
Od 29 tygodnia FETUS może przetrwać samodzielnie. Tętno jest bardzo szybkie, aktywność wszystkich narządów przyspiesza, a na całym ciele tworzy się warstwa tłuszczu. Dziecko urodzone na czas waży ok. 3k i mierzy ok. 50cm.
Rozwój fizyczny jest wytworem interakcji między dzieckiem a jego otoczeniem. Rozwój niemowląt i dzieci jest kontynuowany w układzie głowowo-ogonowym i proksymalnym dystalnym. W ten sposób możemy powiedzieć, że wzrost zasadniczo charakteryzuje się postępem od stóp do głów (patrz rysunek 2.1). Wymiary głowy noworodka są bliższe wymiarom dorosłego niż reszta ciała. Ponadto dzieci uczą się używać kończyn górnych wcześniej niż kończyn dolnych. Zasada bliższego końca dystalnego powoduje, że tułów rozwija się przed kończynami, a ramiona i nogi przed dłońmi i palcami.
W pierwszych trzech miesiącach życia wzrost jest znacznie szybszy niż w pozostałej części cyklu życia. Waga wzrasta, rozmiar i głowa zaczyna być bardziej proporcjonalna w stosunku do ciała.
We wczesnym dzieciństwie (3-6 lat) tracą na wadze, rosną im ciało, ręce i nogi. Kości są wzmocnione, co ułatwia im rozwijanie wielu zdolności motorycznych.
W średnim dzieciństwie (7-12 lat) nadal rosną i przybierają na wadze. Dziewczęta zachowują nieco więcej tkanki tłuszczowej niż chłopcy.
W okresie dojrzewania zachodzą ważne zmiany w wyglądzie fizycznym, o których wspomnimy poniżej:
-Nagły wzrost. Nagły wzrost i waga, które dziewczęta zaczynają mieć wcześniej niż chłopcy. Trwa dwa lata i jest objawem dojrzałości płciowej.
-Podstawowe cechy płciowe. Są to organy biorące udział w rozmnażaniu. U dziewcząt dojrzewają jajniki, macica i pochwa oraz dochodzi do menarche (miesiączki). U chłopców penis, jądra, prostata i pęcherzyki nasienne powiększają się i dojrzewają.
Pierwszy objaw menstruacji kobiecej dojrzałości płciowej .
Pierwszy objaw męskiej dojrzałości płciowej, obecność plemników w moczu.
-Wtórne cechy płciowe. U dziewcząt wzrost piersi i pojawienie się włosów na łonach i pachach. U dzieci zmiany głosu, owłosienia łonowego, pach i twarzy. W obu przypadkach skóra staje się bardziej szorstka i tłusta.
Czynniki wpływające na wzrost i dojrzałość człowieka:
Dziedziczenie genetyczne: wysocy rodzice = wysokie dzieci
Odżywianie: niezbędne dla prawidłowego rozwoju dziecka. Złemu odżywianiu towarzyszy słaby rozwój intelektualny, wolniejszy wzrost i opóźnione dojrzewanie.
Zaburzenia odżywiania wpływają również na rozwój człowieka.
Jadłowstręt psychiczny stwarza poważne zagrożenie dla zdrowia, utratę miesiączki u dziewcząt, osłabienie mięśni, suchość skóry, odwodnienie.
Bulimia niszczy zęby, podrażnia dziąsła i pęka usta.
Otyłość powoduje, że dziewczęta wcześniej osiągają dojrzałość płciową, a chłopcy wcześniej „rozciągają się”. Do tego należy dodać, że otyłe dzieci mają problemy szkolne i społeczne.
Ćwiczenia są bardzo korzystne, jeśli są wykonywane z umiarem. Wysoki trening powoduje mniejszy wzrost i nieregularne miesiączki u kobiet.
Klasa społeczna jest czynnikiem wpływającym na wzrost. Bieda jest często kojarzona z karłowatością i rozwojem, zwłaszcza jeśli występuje między 3 a 36 miesiącem życia.
Niedobory fizyczne. Zarówno przysadka, jak i tarczyca mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego wzrostu. Wadliwe działanie tarczycy może prowadzić do karłowatości lub gigantyzmu. Również zmiany metaboliczne, infekcje, choroby wątroby ...
Trauma i przemoc psychiczna mogą powodować opóźnienie wzrostu. W domach, w których występuje agresywność, spożycie alkoholu lub wykorzystywanie seksualne nieletnich, można spotkać dzieci o niskim wzroście i wadze.
Rozwój psychomotoryczny ma ogromne znaczenie, ponieważ jest podstawą rozwoju poznawczego, językowego, społecznego i emocjonalnego. Jest to zewnętrzna manifestacja ośrodkowego układu nerwowego. Rozwój ten można podzielić na dwie ogólne kategorie: poruszanie się i rozwój postawy oraz ucisk, czyli umiejętność używania rąk..
a) Lokomocja i rozwój postawy
To duża motoryka. W ciągu pierwszych dwóch miesięcy życia można zaobserwować, że jego nogi zwiększają objętość, ale nie mięśni. Powoduje to u dziecka serię stereotypowych ruchów, które stopniowo zanikają. Od piątego miesiąca odzyskuje stabilność, a proporcje jego ciała zaczynają się zmieniać: nogi są rozciągnięte, a ramiona rozszerzone. W wieku ośmiu lub dziewięciu miesięcy dziecko może się czołgać. Zanim opanują swoją postawę, są w stanie chodzić. Chodzenie sprzyja interakcji społecznej i autonomii. Cały ten proces rządzi się zasadą cefalokaudalną.
b) Umiejętność używania rąk
Są to umiejętności motoryczne. Prawidłowe użycie rąk można uznać za rodzaj inteligencji manualnej.
Początkowo ruch rąk dziecka ma charakter odruchowy. Przez 2 miesiące próbują podnosić przedmioty pięściami zamiast otwartymi rękami. Po dwóch miesiącach układ korowy nadal nie jest skoordynowany z systemem, który kontroluje większe ruchy motoryczne. Około 4-5 miesięcy podnosi przedmioty otwartymi rękami (bardzo zharmonizowana praca układu sensomotorycznego). W wieku 9 miesięcy wykazuje zwinny, szybki i precyzyjny gest, gdy dociera do obiektu. Wreszcie w wieku 12 miesięcy odkrywają wszystko wokół siebie rękami. Cały ten proces rządzi się zasadą bliższego końca dystalnego.
Od drugiego roku zaczyna się cały rozwój motoryczny: motoryka mała i duża. W wieku 2 lat zaczynają pokonywać swoją walkę grawitacją i równowagą. Potrafią również precyzyjnie rzucać i łapać różne przedmioty.
Rozwój psychomotoryczny jest uprzywilejowanym łącznikiem między rozwojem fizycznym i intelektualnym.
Różnice w rozwoju mózgu człowieka i innych naczelnych polegają na wyraźnym wzroście kory mózgowej i istnieniu znacznie dłuższego okresu rozwoju poporodowego. Z tego faktu wynikają specyficzne zdolności poznawcze człowieka.
Neurony, które dziecko posiada po urodzeniu, powstały w pierwszych miesiącach ciąży (zwłaszcza 3-4 miesiące). Te neurony muszą migrować i tworzyć połączenia z innymi neuronami, aby utworzyć tkankę mózgową. W 4,5 miesiącu ciąży migracja neuronów utworzyła trzy zróżnicowane warstwy i od siódmego miesiąca osiąga sześć warstw. Prenatalny rozwój mózgu obejmuje proces wzrostu i rozwoju aksonów i dendrytów oraz ustanowienie połączeń synaptycznych akson-dendryt (5 miesiąc ciąży).
Aby powiązać rozwój mózgu z rozwojem poznawczym, ważne jest, aby zobaczyć niektóre cechy rozwoju poporodowego, które wymienimy:
1- Wzrost poporodowy ludzkiego mózgu: masa mózgu zwiększa się czterokrotnie między narodzinami a dorosłością z powodu zwiększonej liczby i złożoności dendrytów, zwiększonej gęstości połączeń synaptycznych w korze mózgowej i zwiększonej mielinizacji.
2- Utrata lub „przycinanie” połączeń synaptycznych: Proces utraty gęstości synaptycznej, który pojawia się w różnym wieku w zależności od strefy korowej. Wydaje się, że początkowa nadprodukcja połączeń synaptycznych i ich późniejsze przycinanie ma związek z PLASTYCZNOŚCIĄ mózgu niemowlęcia..
3- Plastyczność mózgu: podstawowa właściwość rozwoju kory mózgowej. Na proces różnicowania i specjalizacji różnych obszarów kory ma duży wpływ aktywność neuronalna i wewnętrzne czynniki związane z automatycznym włączaniem.
Kora czołowa odpowiada za funkcje wykonawcze, które obejmują zdolność planowania zachowania, kontrolowania uwagi podczas złożonych zadań, hamowania błędnych zachowań lub aktywowania wiedzy przechowywanej w pamięci długotrwałej. Dopiero po 25 roku życia kończy się przycinanie synaptyczne, czyli tworzenie określonych połączeń umożliwiających złożone zadania poznawcze (rozwiązywanie problemów matematycznych), które wymagają działania procesów kontroli EXECUTIVE, rozwija się w okresie dojrzewania i osiąga pełnię życia.
Podobnie proces mielinizacji przebiega różnymi falami od okresu prenatalnego, osiągając dorosłość na określonych obszarach. Najważniejsze zmiany w mielinizacji zachodzą w okresie dojrzewania (spadek istoty szarej i wzrost istoty białej).
Specyficzne zmiany zachodzą w hipokampie w okresie dorosłości.
Genetycznie regulowane procesy rozwojowe. Powstawanie i rozwój neuronów, proliferacja i nadprodukcja synaps.
Procesy rozwojowe regulowane przez otoczenie. Synaptyczne procesy przycinania i tworzenie nowych obwodów i sieci synaptycznych.
Wydaje się, że typowy wzorzec wznosząco-opadający połączeń synaptycznych i aktywności neuronalnej jest związany z plastycznością kory mózgowej w dzieciństwie, a także z występowaniem wrażliwych okresów rozwojowych..
Okresy wrażliwe: okresy lub fazy rozwoju szczególnej podatności na wpływy środowiska, które umożliwiają lub ułatwiają osiągnięcie pewnych zdolności poznawczych. Typowym przykładem jest nauka języka w dzieciństwie.
Pojęcie okresu krytycznego podkreśla znaczenie dojrzewania biologicznego w rozwoju poprzez uwypuklenie potrzeby, aby pewne doświadczenia miały miejsce w określonym momencie. Weźmy kilka przykładów:
Nadruk lub stempel: młode niektórych ptaków zachowują się podążając za pierwszym obiektem, który widzą natychmiast po wykluciu. Na ogół matka jest pierwszą rzeczą, jaką widzą, a zachowanie polegające na wdrukowaniu zapewnia oczywiste korzyści dla przeżycia potomstwa. Okres wdrukowania jest dość krótki, ponieważ mózg dojrzewa bardzo szybko i po kilku dniach kaczuszki unikają nieznanych obiektów.
Wczesny rozwój układu wzrokowego u kotów: Hubel i Wiesel odkryli, że jeśli nowonarodzony kociak miał przez pewien czas zakryte jedno oko, kiedy kora wzrokowa ulega zmianom, zwierzę będzie ślepe na to oko. Chociaż późniejsze badania utrzymują, że część funkcji można częściowo odzyskać dzięki doświadczeniu.
W żadnym wypadku nie można mówić o krytycznych okresach rozwoju człowieka, chociaż pewną naukę można łatwiej przeprowadzić w okresach wrażliwych. Okresy te są związane ze wzrostem i spadkiem w rozwoju różnych obszarów kory mózgowej. Na przykład akwizycja języka (fonemy i gramatyka). Dzieci szybko uczą się innych języków i dopiero w okresie dojrzewania zaczynają mieć z tym trudności.
W tej części przeanalizujemy związki między rozwojem mózgu a rozwojem poznawczym, koncentrując się na procesie poznawczym: systemach pamięci. Dowody neuronaukowe potwierdzają, że możemy mówić o dwóch podstawowych systemach pamięci: pamięci jawnej lub deklaratywnej oraz pamięci niejawnej, niedeklaratywnej lub proceduralnej..
Rozróżnienie między jawnymi i niejawnymi procesami poznawczymi wpływa na pamięć, uczenie się, myślenie i rozumowanie.
Jawne procesy są zwykle świadome, zamierzone, kontrolowane i pochłaniają zasoby poznawcze.
Rozwój pamięci jawnej u niemowląt rozpoczyna się w drugiej połowie pierwszego roku życia. Np .: wystawanie dziecku języka, gdy już wcześniej wystawiał go dorosły. Ta wyraźna pamięć zależy od określonych obszarów neokortykalnych, a także innych obszarów kory, które otaczają hipokamp i sam hipokamp..
Istnieje pamięć pre-jawna charakteryzująca się wczesnym pojawieniem się (noworodki) i zależnością od hipokampu.
Stopniowy rozwój pamięci jawnej w dzieciństwie jest związany z rozwojem hipokampu, otaczających go obszarów korowych i innych obszarów kory przedczołowej, a także z ustanowieniem połączeń między tymi obszarami.
Mózgowe podstawy pamięci niejawnej różnią się od podstaw pamięci jawnej. Pierwszym rodzajem pamięci ukrytej są zachowania uwarunkowane. Wkrótce po urodzeniu dzieci są w stanie nabywać i zapamiętywać uwarunkowane reakcje. Niemowlęta są w stanie nauczyć się i zapamiętać reakcję odruchu powieki. Wielokrotny wybuch powietrza plus dźwięk jest równoznaczny z mruganiem dziecka podczas prezentowania samego dźwięku. Wydaje się jasne, że neuronowa podstawa uczenia się i pamięci warunkowej tego typu znajduje się w móżdżku..
Nabycie warunkowych zachowań operanta, takich jak uzyskanie przyjemnego dźwięku grzechotki, pojawia się po trzech miesiącach i zależy od zwojów podstawy móżdżku. Nabycie tych niesemantycznych zachowań proceduralnych, które obejmują jazdę na rowerze lub pisanie na maszynie, trwa przez całe dzieciństwo i zależy od zwojów podstawy oraz kory czołowej i motorycznej..
Istnieje wyraźna dysocjacja między dwoma typami pamięci: jawna (zapamiętywanie faktów) ukryta (umiejętność zapamiętywania).
Osoby z amnezją mają uszkodzenia w hipokampie i nie są w stanie uzyskać nowych wspomnień, ale mogą wykonywać sekwencje ruchowe.
Osoby z chorobą Parkinsona, z zajętymi zwojami podstawnymi, mają problemy z motoryką, ale mają dobre wspomnienia z przeszłości.
Istoty ludzkie są organizmami biologicznymi, które po zapłodnieniu przechodzą przez długi okres rozwoju prenatalnego. Zmiany biologiczne trwają przez całe życie, ale są najbardziej zauważalne w dzieciństwie, okresie dojrzewania i starości.
Badania nad mózgowymi podstawami rozwoju psychicznego łączy poszukiwanie paralelizmu między psychologicznym poziomem zachowania a biologicznym poziomem aktywności mózgu. Oba zjawiska są równoległe, chociaż rozwoju psychologicznego nie można sprowadzić do rozwoju mózgu.
Różni autorzy argumentowali, że ustalenie konkretnej i precyzyjnej mapy aktywnych obszarów mózgu dla określonego procesu poznawczego, takiego jak funkcje wykonawcze lub kontrola hamująca, prawdopodobnie nie jest możliwe. Możemy potwierdzić, że te procesy poznawcze mają główną podstawę neurologiczną w korze przedczołowej, ale komponenty obliczeniowe leżące u podstaw różnych procesów poznawczych wydają się znajdować się w tym regionie mózgu.
Związek między zachowaniem a mózgiem, między wiedzą psychologiczną a biologiczną działa w obu kierunkach. (dwukierunkowy)
Jeszcze bez komentarzy