Plik Czynniki abiotyczne są to pozbawione życia składniki, które tworzą biotop lub fizyczną przestrzeń, w której rozwija się życie w ekosystemie. Obejmuje to środowisko fizyczne (gleba, woda i powietrze) oraz wszystkie składniki fizyko-chemiczne i powiązane czynniki poza istotami żywymi..
W tym sensie czynnikami abiotycznymi są klimat i jego zmienne, a także właściwości gleby i wody. Pojęcie abiotyczny pojawia się w ramach analizy ekosystemu, w przeciwieństwie do biotycznego (żywe składniki ekosystemu).
Badania i charakterystyka środowiska abiotycznego przeprowadzane są w odniesieniu do roli, jaką odgrywają w podtrzymywaniu życia, a tym samym kształtowaniu ekosystemu. Specyficzny skład czynników abiotycznych w ekosystemie determinuje gatunki organizmów żywych, które go tworzą..
Czynniki abiotyczne można podzielić na czynniki surowicy i czynniki ekogeograficzne, przy czym te pierwsze są związane z relacjami planety z przestrzenią kosmiczną. Podczas gdy ekogeografie obejmują wszystkie czynniki właściwe dla środowisk planetarnych (skorupa, woda i powietrze).
Przykładami czynników bocznych są Słońce, Księżyc, meteory i asteroidy, grawitacja, ruchy obrotowe i translacyjne oraz ciśnienie atmosferyczne. Podczas gdy w ekogeografii istnieją czynniki meteorologiczne, takie jak wiatr, opady i temperatura, a także gleba.
Indeks artykułów
Główną cechą czynników abiotycznych jest ich brak życia, to znaczy, że nie są to układy samozaprogramujące się, ani zdolne do metabolizowania. Jego interakcja z pozostałymi składnikami planety jest pasywna.
Czynniki abiotyczne charakteryzują się również wzajemnym powiązaniem, tworząc złożony system na poziomie planetarnym, a nawet uniwersalnym. Jego istnieniem i dynamiką rządzą prawa fizyczne i chemiczne, bez właściwości biologicznych, chociaż wpływają na nie składniki biotyczne..
W zależności od określonej kombinacji czynników abiotycznych, wyrażonej przez określone wielkości ich zmiennych, będzie istnieć pewna społeczność biotyczna.
Czynniki abiotyczne ekosystemu planetarnego można zasadniczo podzielić na dwie duże grupy
Z kolei w każdym przypadku istnieją czynniki fizyczne i chemiczne w stałej wzajemnej zależności, które są definiowane poprzez ustalenie wielkości pewnych zmiennych. Istnieją zmienne wspólne dla prawie wszystkich ekosystemów, takie jak promieniowanie słoneczne, temperatura, pH i zasolenie..
Inne są bardziej szczegółowe, na przykład głębokość i stężenie rozpuszczonego tlenu w wodzie w ekosystemach wodnych. Niektóre są częścią dynamiki ekosystemu, na przykład pożary sawann i lasów śródziemnomorskich..
Jako planeta w Układzie Słonecznym, ekosystemy Ziemi podlegają wpływom wielu czynników zewnętrznych, w tym sił grawitacyjnych, które powstają między Ziemią, Słońcem i Księżycem..
Podobnie, istnieją procesy, na które wpływają ruchy rotacji i translacji, które wykonuje Ziemia. Podczas gdy inne są bardziej losowe, jak sporadyczne zderzenia meteorytów i asteroid.
Podstawowym źródłem energii każdego ekosystemu lądowego jest promieniowanie emitowane przez Słońce i dociera do Ziemi poprzez jej atmosferę. Zapewnia to energię dla większości procesów ziemskich, w tym fotosyntezy i termoregulacji planety..
Planeta znajdująca się w większej lub mniejszej odległości od Słońca niż obecna nie pozwoliłaby na rozwój życia, jakie znamy. Z drugiej strony konformacja planety determinuje zróżnicowane natężenie promieniowania słonecznego w zależności od równoleżnikowego położenia każdego ekosystemu..
Związek między siłą grawitacji Ziemi, Księżyca i Słońca determinuje procesy, takie jak pływy, fundamentalne dla ekosystemów przybrzeżnych.
Z drugiej strony grawitacja Ziemi umożliwia istnienie atmosfery otaczającej planetę. Z kolei specyficzny skład tej atmosfery i jej ewolucja umożliwiły ewolucję życia na planecie..
Ruch obrotowy, jaki Ziemia wykonuje na swojej osi, wpływa na reżim wiatrów i prądów morskich. To z kolei ma decydujące znaczenie dla procesów meteorologicznych, a wszystko razem dla życia na Ziemi..
W ten sam sposób ruch ten ustala czas trwania dnia i nocy, określając fotoperiod lub godziny światła. Proces ten wpływa na fotosyntezę i kwitnienie roślin, a także ogólnie na nawyki żywych istot..
Ekosystemy lądowe to złożona matryca czynników abiotycznych, które składają się na biotop lub przestrzeń życiową. Obejmuje to glebę, powietrze i wodę oraz wszystkie ich fizyczne i chemiczne składniki i procesy..
Do czynników abiotycznych należą gazy składowe atmosfery, a także zmienne, które na nie wpływają, takie jak temperatura, ciśnienie atmosferyczne i wiatry. Jak opady, wilgotność względna i stężenie cząstek stałych w zawiesinie.
Gleba lub warstwa powierzchniowa litosfery jest podstawą wsparcia ekosystemów lądowych, służąc jako kotwica i pożywienie dla roślin. Wśród zmiennych wchodzących w skład czynników abiotycznych gleby są jej struktura, tekstura, skład chemiczny i zawartość wody..
Z geograficznego punktu widzenia istnieje szereg czynników abiotycznych, które wpływają na dywersyfikację ekosystemów. Wśród nich szerokość i długość geograficzna oraz wysokość nad poziomem morza determinują inne zmienne, takie jak meteorologiczne i edaficzne.
Tym samym zauważalne są różnice w warunkach ekosystemów strefy międzytropikowej w stosunku do umiarkowanych czy polarnych. W ten sam sposób różnice między ekosystemami w dolinach i równinach w porównaniu z ekosystemami w wysokich górach.
Ze względu na interakcję litosfery z głębokimi warstwami płaszcza (astenosfera) zachodzą procesy geologiczne, które mają wpływ na życie. Te czynniki abiotyczne przejawiają się w ruchach tektonicznych, przesunięciach płyt Ziemi i erupcjach wulkanów..
Te ruchy tektoniczne z kolei determinują rzeźbę terenu, wpływają na temperaturę, skład ośrodka i inne zmienne. Z drugiej strony skład podłoża skalnego w skorupie ziemskiej jest ważnym czynnikiem abiotycznym w tworzeniu się gleby..
Większość powierzchni Ziemi pokryta jest wodą, zwłaszcza tworząc oceany, z dużą różnorodnością ekosystemów wodnych. Woda jako środowisko przekształca się w czynnik abiotyczny pierwszego rzędu wraz z jego składnikami, zmiennymi i charakterystycznymi procesami..
Z kolei te czynniki abiotyczne będą się różnić, czy są to ekosystemy słodkowodne (czynniki limnologiczne), morskie (czynniki oceanograficzne) czy obszary lodowcowe (czynniki glacjologiczne). W każdym przypadku decydujące znaczenie mają między innymi wahania zasolenia, temperatury, głębokości..
Gleba jest przykładem zmienności, jaką może osiągnąć czynnik abiotyczny, wpływając z kolei na zmienność ekosystemów. W zależności od swojej struktury, tekstury, żyzności, wilgotności i zawartości materii organicznej gleba odgrywa decydującą rolę w dominującej roślinności..
Suche gleby o piaszczystej teksturze, wysokiej przepuszczalności i niskiej żyzności sprzyjają niewielkiej wegetacji. W ten sposób powstaje półpustynny lub pustynny krajobraz o niewielkiej bioróżnorodności..
Gleba o dużej zawartości jonów glinu w roztworze staje się toksyczna dla większości roślinności. Zasadniczo gleby kwaśne utrudniają odżywianie roślin, więc ich szata roślinna jest niska.
Natomiast żyzne gleby pozwalają na rozwój dużej ilości biomasy roślinnej, wspierając ekosystemy o dużej ilości życia. Tak jest w przypadku molizolów preriowych czy bielicowych lasów liściastych.
Podczas wspinaczki na wysoką górę obserwuje się stopniową zmianę roślinności od równiny do szczytu. Jest to bardziej widoczne w tropikach i subtropikach i ma związek ze spadkiem temperatury na wyższych wysokościach..
Dodatkowo rośliny na dużych wysokościach narażone są na silniejsze wiatry, co zmniejsza ich wysokość. Wszystko to tworzy gradient ekosystemu wzdłuż transektu wysokości..
W wysokich górach tropikalnych Andów u podnóża znajdują się łąki i lasy liściaste. Podczas wspinaczki rozwijają się lasy półlistne, a za nimi wiecznie zielone lasy wilgotne.
Następnie są lasy chmurowe, które z kolei są podzielone na pasma wysokościowe z dolnym i dolnym górnym okapem. W końcu dominuje w wysokich zaroślach, a następnie ustępuje miejsca zarośniętemu i zielnemu wrzosowisku.
W najwyższych szczytach praktycznie cała roślinność zanika, znajdując mchy i porosty. Tutaj decydującymi czynnikami abiotycznymi są wysokość nad poziomem morza i związana z nią temperatura, a także dostępna wilgotność.
W ekosystemach oceanicznych najważniejszymi zmiennymi są zasolenie, światło, temperatura i głębokość. Ten ostatni czynnik abiotyczny, wraz z szerokością geograficzną, determinuje zachowanie temperatury i światła w pionowym gradiencie..
Gdy schodzimy w głębiny morza, dostępność światła spada, a temperatura spada. Dlatego większość życia morskiego rozwija się na pierwszych 200 m głębokości..
Ponadto na temperaturę powierzchni wody wpływają również inne czynniki, takie jak prądy głębinowe..
Globalnym przykładem wpływu czynników abiotycznych na ekosystemy jest zjawisko globalnego ocieplenia. W tym przypadku ludzka zmiana równowagi atmosferycznej powoduje w konsekwencji wzrost średnich temperatur planety..
Sytuacja ta wpływa na cały szereg czynników abiotycznych na poziomie planetarnym. Temperatura, reżimy wiatrowe, prądy oceaniczne, opady deszczu ulegają zmianie, modyfikując ekosystemy i grożąc wyginięciem wielu gatunków, w tym ludzi..
Wysokie temperatury i niskie opady to główne czynniki abiotyczne pustyni, które z kolei wpływają na cechy edaficzne. Są to gleby piaszczyste narażone na duże promieniowanie słoneczne z powodu rzadkiej pokrywy roślinnej i silnych wiatrów..
Z drugiej strony wahania temperatury między dniem a nocą są ekstremalne. W tym kontekście procesy erozyjne są intensywne i rozległe, kształtując charakterystyczny krajobraz dużych piaszczystych przedłużeń..
W ekosystemie lasów tropikalnych czynniki abiotyczne, takie jak szerokość i wysokość nad poziomem morza, są silnymi czynnikami determinującymi jego charakterystykę. Położone w strefie tropikalnej ekosystemy te charakteryzują się szczególnymi cechami reżimu opadów i temperatury..
W tych ekosystemach wilgotność czynnika abiotycznego osiąga wysokie poziomy, wysokie lub stosunkowo niskie temperatury, w zależności od wysokości, przy niewielkich różnicach między dniem a nocą. Ponadto dostępność wody jest wysoka, a co za tym idzie również szata roślinna, co pozwala na uzyskanie gleb o lepszej strukturze i żyzności..
W stosunku do promieniowania słonecznego dżungla przedstawia dwoistość, gdyż w górnym okapie odbierana jest z dużą intensywnością, ale nie wewnątrz roślinności. We wnętrzu lasu gradient światła rozwija się w dół do podszytu.
Wszystko to określa rodzaj życia występującego w tych ekosystemach, z obfitymi pnączami i epifitami, a także roślinami wielkokwiatowymi w podszycie. Podczas gdy drzewa w górnym baldachimie mają małe, twarde liście.
W kształtowaniu ekosystemu leśnego strefy umiarkowanej odgrywa rolę czynnik abiotycznej szerokości geograficznej, który z kolei determinuje reżim sezonowy. Lasy te podlegają reżimowi czterosezonowemu, z obfitymi, dobrze rozłożonymi opadami deszczu i umiarkowanymi temperaturami, chociaż mogą wystąpić okresy nocnego zamarzania..
Promieniowanie słoneczne nie jest tak intensywne jak w obszarach tropikalnych, ale występuje w dużych ilościach przez większą część roku. Gleby są głębokie i żyzne, dzięki czemu mogą utrzymać dużą biomasę roślinną.
W biomie tundry głównymi czynnikami abiotycznymi są szerokość geograficzna, temperatura, wilgotność i promieniowanie słoneczne. Ponieważ tundra znajduje się na północ od planety za kołem podbiegunowym, promieniowanie słoneczne jest niskie. Podobnie, przeważające temperatury są niskie (do -50 ºC), z długimi zimami i krótkimi latami..
Opady deszczu są niskie, ale wilgotność jest wysoka ze względu na niską ewapotranspirację, tworząc studnie i bagna, ze słabo natlenionym podłożem. Gleba ma trwałą, zamarzniętą warstwę podpowierzchniową, wieczną zmarzlinę, na którą składają się częściowo rozłożone szczątki mchów i porostów..
Niskie temperatury i podłoże nie pozwalają na utrzymanie wysokiej roślinności i dużej biomasy, dlatego dominują mchy i porosty.
W tym przypadku szerokość geograficzna jest również ważnym czynnikiem determinującym promieniowanie słoneczne, temperaturę i opady. Procesy meteorologiczne, takie jak zmiany konwergencji międzyzwrotnikowej, tworzą dwusezonowy wzorzec, z wyraźnym okresem suchym i deszczowym.
Drugim decydującym czynnikiem jest gleba, która w większości przypadków jest piaszczysta lub gliniasta. Płaski lub pagórkowaty relief jest również czynnikiem abiotycznym, który konfiguruje ekosystem sawanny, wpływając na inne czynniki, takie jak spływ..
Wreszcie, decydującym czynnikiem abiotycznym w dynamice ekologicznej sawann jest ogień. Okresowe pożary wpływają na charakterystykę roślinności, na przykład dominujące trawy są przystosowane do przetrwania palenia.
Jeszcze bez komentarzy