Leonidas I (ok. 540 pne - 480 pne) był spartańskim królem z dynastii Agiadów. Zasłynął z udziału w bitwie pod Termopilami, gdzie wraz z 300 Spartanami bronił Grecji przed przyczółkiem Persów dowodzonym przez Kserksesa I..
Jego bohaterski czyn nie zdołał powstrzymać najeźdźców z Imperium Archaemenidów, którzy zdobyli Ateny po konfrontacji z Leonidasem. Przekazał jednak odwagę wszystkim Grekom i przestraszył Persów oporem, jaki mu stawiali.
Niektórzy uważają, że ich udział w drugiej wojnie medycznej był przesadzony przez greckich historyków, którzy podkreślali rolę 300 i nieproporcjonalnie strat poniesionych przez Kserksesa I..
Jak wszyscy Spartanie, Leonidas był szkolony do wojny, odkąd był dzieckiem. Chociaż jego wstąpienie na tron było mało prawdopodobne, ponieważ był trzecim synem króla Anaxándridas II, bezdzietna śmierć jego starszych braci doprowadziła go do objęcia władzy na czele Agiady..
Historia Leonidasa stała się bardzo popularna i stała się symbolem męstwa Spartan na polu bitwy. To jeden z powodów, dla których jego życie i śmierć przeszły do kultury popularnej, która ustąpiła miejsca przedstawieniom kinematograficznym, opowieściom i powieściom graficznym..
Indeks artykułów
Leonidas urodził się w Sparcie około 540 roku pne. C. Był trzecim synem suwerennego Anaxándridas II z dynastii Agíada. Jego matka była pierwszą żoną władcy Spartan, oprócz tego, że była jego siostrzenicą.
Małżeństwo rodziców Leonidasa nie dało potomstwa w pierwszych latach życia, więc Anaxándridas poprosił go o pozwolenie na poślubienie innej kobiety, ale bez porzucenia pierwszej.
Jego druga żona szybko zaszła w ciążę i urodził się Cleomenes, najstarszy z dzieci Anaxándridas. Wkrótce potem pierwsza żona króla urodziła mu syna, którego nazwali Dorieus, a następnie Leonidas i Cleombrotus..
W Sparcie system rządów był diarchatem, to znaczy dwaj monarchowie rządzili razem: Agiadas i Eurypontidzi. Obie rodziny przypuszczalnie pochodzą od Heraklesa. Rodziny królewskie nie mogły łączyć się w małżeństwa.
Pochodzenie przyszłego króla Spartan było następujące:
„Leonidas, syn Anaxándridas, wnuk Leona, potomek Euryrátidas, Anaxander, Eurícrates, Polidoro, Alcmenes, Teleclo, Archelao, Agesilao, Doriso, Lobates, Equestrato, Agis, Eurístenes, Aristodemo, Aristomachus i Cleodeácles”,.
Zgodnie ze spartańskimi zwyczajami z czasów Leonidasa młodzież musiała być kształcona w ramach obowiązkowego systemu dla wszystkich obywateli, znanych m.in. agoge. Człowiek, który nie ukończył edukacji, nie miał praw jako Spartanin.
Program prowadzony był przez państwo spartańskie. Miał charakter zbiorowy, czyli lekcje odbywały się w grupach i adresowane były do wszystkich mieszkańców miasta. W wieku siedmiu lat dzieci opuściły łono rodziny i zostały przeniesione do koszar wojskowych (agelé).
Tam rozpoczęli szkolenie wojskowe i zostali wprowadzeni do grupy młodych ludzi w podobnym wieku.
Jedynymi, którzy byli zwolnieni z tego modelu edukacyjnego, byli pierworodni królów dwóch rodów, które rządziły Spartą, czyli pozorni spadkobiercy.
Nauczyli się czytać, pisać, a także śpiewać, walczyć i lekkoatletykę, a także opanować posługiwanie się bronią i marsz wojskowy. Przede wszystkim nabyli główne spartańskie wartości moralne, którymi były rygor, lojalność wobec miasta i dyscyplina..
Młodzi ludzie musieli nosić ogolone włosy i chodzić boso, dodatkowo dostawali tylko jedną część garderoby rocznie, aby przyzwyczaili się do ekstremalnych zmian klimatycznych..
Dostali niewiele jedzenia i pozwolono im kraść, ale za niezdarność zostali ukarani, jeśli zostali wykryci. W ten sposób stworzyli silnych żołnierzy zdolnych wytrzymać bitwę, mając do dyspozycji niewiele zasobów..
Ukończenie szkoły nastąpiło, gdy chłopcy mieli 20 lat. Potem musieli dalej mieszkać w koszarach ze swoją jednostką wojskową, nawet jeśli byli małżeństwem. Innym jego obowiązkiem było zabieranie racji żywnościowych w publicznych jadalniach z towarzyszami.
W ten sposób Sparta odpowiadała za stworzenie społeczeństwa, w którym mieszkańcy nie wiedzieli, jak żyć w samotności, ponieważ tworzyli silne relacje ze społecznością od dzieciństwa i utrzymywały się w dorosłym życiu..
Kiedy Leonidas miał około 21 lat, Anaxándridas II zmarł, a między jego starszymi braćmi wybuchł konflikt sukcesyjny. Cleomenes, najstarszy syn, został wybrany na miejsce ojca.
Dorieo, który był drugim synem, ale w wyniku małżeństwa z pierwszą żoną zmarłego monarchy agiady, uważał, że powinien zostać wybrany do rządzenia, a nie jego starszym bratem, ponieważ należał do drugorzędnej linii.
Odrzucenie jego roszczeń sprawiło, że Dorieo zdecydował się poszukać miejsca na osiedlenie się w kolonii. Opuścił więc miasto i udał się na wybrzeże Libii, ale miejscowi wypędzili go dwa lata później. Następnie udał się na Sycylię i założył Heradeę.
Po tym, jak Dorieo stanął po stronie Crotony w jego konfrontacji z Síbarisem, wiadomo, że brat Leonidasa zmarł w 510 pne. C. Nie zostało wyjaśnione, kto był odpowiedzialny za jego śmierć, a niektórzy twierdzą, że byli to Kartagińczycy.
W Sparcie rząd Cleómenes trwał nadal, ale około 490 rpne. O. Spisek, który wylęgł się przeciwko monarchowi z dynastii Euripóntida, Demarato, został odkryty. Agiada musiała natychmiast opuścić miasto.
W 489 a. C. pozwolili Cleómenesowi wrócić do swojej ziemi. Kiedy zdali sobie sprawę, że jest szalony, uczynili go więźniem, a podczas jego uwięzienia król odebrał sobie życie, rozcinając własne ciało od stóp do góry.
Żaden z jego starszych braci nie pozostawił męskiego dziedzica, więc Leonidas został nowym królem Sparty przez dynastię Agiadów. Aby zabezpieczyć swoją pozycję, wziął za żonę swoją siostrzenicę Gorgo, córkę Cleómenesa..
Leonidas był o około trzy dekady starszy od swojej żony, ale uważa się ją za genialną młodą kobietę. Razem w krótkim czasie spłodzili dziedzica, chłopca o imieniu Plistarco.
Za panowania Leonidasa, jego towarzyszem z dynastii Eurypontidów na tronie Spartan był Leotiquidas. Sparta i Ateny dzieliły szczyt władzy i znaczenia w ówczesnych greckich miastach-państwach..
Kserkses I, perski następca króla i syn Dariusza I, przygotowywał się do zemsty za klęskę, jaką Grecy zadali jego ojcu w pierwszej wojnie medycznej (490 pne - 492 pne). Dlatego Leonidas i inne miasta utworzyły grecką konfederację lub „ligę”.
Sparta i Ateny były liderami koalicji i odpowiedzialnymi za opracowanie strategii, które miały zapobiec przejęciu przez Kserksesa ziem, które do nich należały. Obrona była amfibia, to znaczy drogą morską i lądową, a bitwy toczone w tym samym czasie były bitwami pod Termopilami i Artemizjum..
Podczas konsultacji z wyrocznią w Delfach Spartanie nie otrzymali dobrego znaku, ponieważ proroctwo mówiło im, że Sparta zostanie zniszczona lub że ich król zginie w bitwie..
Jednak Leonidas I wraz ze swoją królewską strażą 300 hoplitów dotarli do uzgodnionego miejsca, a za nim żołnierze z innych miast. W bitwie pod Termopilami spartański król udowodnił, że jest cennym żołnierzem, a także wielkim strategiem i dowódcą wojskowym..
Po kilku dniach utrzymywania pozycji nic nie mogło powstrzymać Greków przed zdradą jednego z ich tubylców, który wskazał Persom, w jaki sposób mogą zasadzić się na siły helleńskie..
Leonidas wysłał wielu Greków, którzy byli w obozie, ponieważ wiedział, że nie mogą wygrać, ponieważ liczba archaemenidów najeźdźcy znacznie przewyższała jego liczbę..
Tylko 300 Spartan, 700 Thespians i 400 Thebanów, których lojalność została zakwestionowana, pozostało na miejscu, ponieważ niektórzy twierdzą, że poddali się Persom szybko i bez walki..
Leonidas I zmarł 11 sierpnia 480 rpne. C. w bitwie pod Termopilami. Wygląda na to, że strzała lub włócznia Persów była odpowiedzialna za odebranie życia słynnemu wojownikowi, który walczył do końca, aby chronić Grecję.
Legenda głosi, że członkom jego straży udało się odzyskać jego ciało i ochronić je w środku swojej formacji, ale jeden po drugim padali, próbując chronić zwłoki Leonidasa..
Po zmasakrowaniu obecnych Greków, którzy również zgładzili wielu Persów podczas obrony, Kserkses znalazł zwłoki Leonidasa i nakazał odcięcie mu głowy, postawienie go na stosie i ukrzyżowanie jego pozbawionego głowy ciała..
Następcą tronu został jego syn Plistarco, ale będąc bardzo młodym, by rządzić, miał jako regenta Pauzaniasza, siostrzeńca Leonidasa i syna jego młodszego brata Cleombrotusa..
Grecy rozszerzyli swoją działalność wzdłuż wybrzeży Azji Mniejszej i zajęli części dzisiejszej Turcji, znanej wówczas jako helleńska Ionia..
Teren ten był kontrolowany przez Persów, ale wciąż dochodziło do buntów, ponieważ osadnicy uważali się za Greków i nie podzielali zwyczajów Imperium Archaemenidów, mimo że posiadali w nim dużą autonomię..
Między 499 a 493 a. C., zarówno Ateny, jak i Eretria poparły bunty jońskie przeciwko Dariuszowi I. Władca perski postanowił ukarać nie tylko buntowników, ale także tych, którzy ich popierali. W równym stopniu widział okazję do poszerzenia perskich granic.
W 491 a. C., Darío I wysłał emisariuszy do greckich miast z prośbą o oddanie ich pod jego władzę. Zarówno Spartanie, jak i Ateńczycy zamordowali posłów. Rok później archaemenid wysłał misję do Aten, aby przejąć miasto.
Sparta nie uczestniczyła przy tej okazji, ale i tak Ateńczycy odnieśli miażdżące zwycięstwo w bitwie pod Maratonem, która upokorzyła Persów.
Dariusz I zacząłem organizować drugą inwazję na Grecję, ale na znacznie większą skalę nie był w stanie tego przeprowadzić. W 486 a. C., Egipt zbuntował się przeciwko Persom i wkrótce po śmierci władcy archaemenidów.
Zastąpił go jego syn Kserkses I, który szybko położył kres powstaniu w Egipcie i kontynuował niedokończone plany swojego ojca dotyczące ataku na greckie miasta..
Ateńczycy, choć odnieśli zwycięstwo, wiedzieli, że konflikt jeszcze się nie skończył. Dlatego nakazali budowę floty trirem, aby bronić się przed Persami..
Kiedy dowiedzieli się o planach Kserksesa I, zaczęli tworzyć konfederację, w której ponad 70 miast-państw zostało zjednoczonych pod dowództwem Sparty i Aten..
Kiedy przywódcy spartańscy udali się do wyroczni w Delfach, aby dowiedzieć się, co bogowie przygotowali na konfrontację, która miałaby mieć miejsce między Grekami a Persami, odpowiedź była zniechęcająca:
Oto mieszkańcy ogromnej Sparty,
albo twoje potężne i wspaniałe miasto zostanie zrównane z ziemią przez potomków Perseusza,
albo nie jest; ale w tym przypadku,
ziemia Lacedemon opłakiwać będzie śmierć króla z rodu Heraklesa.
Najeźdźcy bowiem nie powstrzyma siła byków
lub lwów, ponieważ posiada moc Zeusa. Ogłaszam
krótko mówiąc, nie zatrzyma się, dopóki nie pożre
lub inny do szpiku kości ”.
Grecy wysłali 10000 jednostek do doliny Tempe, aby bronić obszaru wejścia do lądu Persów, ale Aleksander I z Macedonii ostrzegł Hellenów o wielkości armii Kserksesa I i jego możliwych działaniach mających na celu zmniejszenie jego żołnierski.
Wtedy Grecy zdecydowali, że mając tę przewagę, że znają teren, powinni go wybrać dla swojej wygody, więc ustalono, że bastion obronny powinien znajdować się w wąskiej przełęczy Termopil, podczas gdy flota ateńska broniła morza..
Przepowiednia wyroczni nie przestraszyła Leonidasa. Pomimo faktu, że Sparta uczestniczyła w religijnych obchodach Carneas, w których nie mogli walczyć, zdecydowali się wysłać elitarną jednostkę 300 ludzi: gwardię królewską i ich odpowiednich sług helotów..
Spartańscy wojownicy zostali starannie dobrani, ponieważ uczestniczyli tylko ci mężczyźni, którzy mieli żyjącego syna, aby ci młodzi ludzie mogli zachować przy życiu legendę ich rodziców jako zaciekłych wojowników..
Liczba osób, które walczyły po obu stronach, od dawna jest przedmiotem dyskusji. Współczesne zapisy zdawały się zmniejszać greckie liczby i zwiększać Persów, aby podkreślić udział tych pierwszych.
Według Herodota, liczby te rosły, gdy Spartanie zbliżyli się do Termopil, osiągając w sumie 6000 mężczyzn. Armia grecka składała się z 300 hoplitów ze Sparty pod wodzą Leonidasa I..
Towarzyszyło im również 1000 mężczyzn z Tegea i Mantinea, 700 z Tespii, 600 z Orcómeno, 400 z Koryntu, 400 z Teb i inni z różnych miejsc, ale w mniejszej liczbie. Inne źródła podają liczbę bliską 7400 lub 7700 Greków w walce.
Jeśli chodzi o siły perskie, Herodot mówił o 2,6 miliona wojowników, ale niektórzy uważają, że może to być błąd w obliczeniach i że tak naprawdę miał na myśli 260 000 po perskiej stronie..
Simonides, który również nagrał te wydarzenia, mówił o 4 milionach mężczyzn walczących za Kserksesa I. Tymczasem Ctesias zaproponował 800 000 wojowników..
Obecnie potwierdza się, że liczba żołnierzy sprzyjających Imperium Archaemenidów wynosiła od 120 000 do 300 000 ludzi.
Kiedy obie strony znajdowały się już w swoich obozach, szpiedzy Kserksesa powiedziałem mu, że Spartanie ozdabiali jego włosy i prowadzili inne zajęcia rekreacyjne..
Władca perski nie mógł zrozumieć tej postawy i postanowił wysłać emisariusza z wiadomością do Leonidasa. Kserkses dałby im nie tylko tytuł „przyjaciół ludu perskiego”, ale także lepsze miejsce na osiedlenie się w ich mieście..
Spartanin odrzucił propozycję, ale wysłannik nalegał, aby złożyli broń, ponieważ nie mogli przeciwstawić się liczebności archaemenidów. Leonidas odpowiedział, że jeśli Kserkses zechce, może pójść i osobiście zabrać broń..
Przez następne cztery dni Persowie nie zainicjowali żadnego ataku.
Kserkses rozpoczął konfrontację, wysyłając kilka fal żołnierzy z Mediów i Chuzestanu. Chociaż Grecy byli daleko od siebie, mieli lepszą pozycję (w najwęższej części cieśniny) i mieli lepszą broń..
Ponadto Grecy obracali jednostki, które znajdowały się z przodu, aby nie były nadmiernie wyczerpane podczas walki.
Kiedy pierwsze ataki zorganizowane przez Kserksesa okazały się nieskuteczne, pomyślał, że nadszedł czas, aby nieśmiertelni ustąpili miejsca reszcie armii perskiej. Jednak wysłane przez niego 10000 jednostek nie dały lepszych wyników niż poprzednie..
Cesarz archaemenidów uważał, że Grecy byli wyczerpani ciężkimi walkami poprzedniego dnia, więc powtórzył swoją strategię, ale nie osiągnął innych rezultatów. Kiedy zauważył, że jego atak nie przyniósł efektu, rozkazał go zatrzymać.
Rozwiązanie zostało przedstawione Kserksesowi w postaci zdradzieckiego zdrajcy imieniem Efialtes. Wokół góry była inna przełęcz, a grecki informator powiedział, że może pokierować armią perską, aby mogła otoczyć swoich wrogów.
Leonidas zlecił fokydom ochronę drugiej przełęczy, która była mało znana, ale byli nieprzygotowani i nie mogli powstrzymać perskich żołnierzy maszerujących w kierunku zasadzki na aliantów.
Dowiedziawszy się o postępie wojsk wroga, Leonidas zwołał sąd wojenny, w którym ustalono, że nastąpi wycofanie, ale Spartanie nie opuszczą miejsca..
Nie wiadomo, czy pozostali sojusznicy opuścili Termopile dobrowolnie, czy też z rozkazu Leonidasa. Podobnie powody, dla których Spartanie pozostali w bitwie, wywołały dyskusje.
Niektórzy uważają, że nie mogli się wycofać, ponieważ uniemożliwiło to ich prawo, inni, że nie chcieli wykazać się odwagą, mówiono też, że zamierzali chronić wycofanie lub że nie mieli czasu, aby się przyłączyć i zostali uwięzieni..
W każdym razie w Termopilach pozostało prawie 2000 ludzi, a kiedy rozpoczęła się walka, nie tylko Grecy ponieśli straty: dwóch braci Kserksesa poległo w bitwie tego dnia..
Wreszcie Leonidas zginął, gdy został przebity przez perski pocisk. Spartanie walczyli o zabranie zwłok swojego króla, którego strzegli w kręgu. Po tym strażnicy kontynuowali walkę, aż ostatni padł.
Wydarzenia w Termopilach zainspirowały nie tylko greckich poetów i historyków, którzy w swoich dziełach podkreślali odwagę 300 Spartan i ich króla, którzy zdecydowali się oddać życie, a nie stracić godności wojowników..
Leonidas miał kult w greckiej religii w Sparcie jako bohater miasta. Również w 1737 roku Richard Glover napisał epicki wiersz pt Leonidas.
Powieść Stevena Pressfielda Bramy ognia zrekonstruował wydarzenia z bitwy pod Termopilami i komiksu 300, opublikowany w 1998 roku przez Franka Millera, opowiada o tych samych wydarzeniach widzianych z perspektywy Leonidasa.
Ten komiks zainspirował filmową adaptację pod tym samym tytułem (300) z Gerardem Butlerem w reżyserii Zacka Snydera.
Również w 1962 roku powstał film pt 300 Spartan, przez Rudolpha Maté.
Jeszcze bez komentarzy