Max Horkheimer (1895-1973) był jednym z filozofów i socjologów, którzy założyli Instytut Badań Społecznych we Frankfurcie. Myśl o tzw. Szkole frankfurckiej wywarła wielki wpływ na europejską lewicę i tzw. Francuski maj 1968 r..
Horkheimer był również profesorem filozofii i uzyskał katedrę filozofii społecznej na Uniwersytecie we Frankfurcie. Ze względu na swój podwójny status jako Żyda i marksisty (lub neomarksisty), po dojściu do władzy nazistów udał się na wygnanie. W tym okresie i do końca II wojny światowej mieszkał w Stanach Zjednoczonych; tam kontynuował rozwój swoich dzieł filozoficznych.
Głównym wkładem Horkheimera i pozostałych członków Szkoły Frankfurckiej była teoria krytyczna. Przeprowadziło to radykalną krytykę ówczesnego społeczeństwa, kapitalizmu i systemu dominacji, który je według tych myślicieli charakteryzował..
Na twórczość Horkheimera duży wpływ miały wydarzenia, których doświadczył, zwłaszcza opresyjne państwo stworzone przez nazistów. Od lat pięćdziesiątych krytykował także system zainstalowany w Związku Radzieckim i na nowo odczytywał marksizm..
Indeks artykułów
Max Horkheimer urodził się 14 lutego 1895 roku w Stuttgarcie w Niemczech w zamożnej rodzinie. Jego ojciec był przemysłowcem zajmującym się produkcją tkanin i zmusił go do opuszczenia szkoły w wieku 16 lat, aby z nim pracować.
Od najmłodszych lat wykazywał zamiłowanie do filozofii, a podróż do Paryża potwierdziła jego powołanie. Tam przeczytał Schopenhauera, Hegla i Marksa, wpływy, które naznaczyły jego przyszłe prace.
Pierwsza wojna światowa przerwała mu życie i w 1916 r. Musiał zaciągnąć się do armii niemieckiej do walki w konflikcie..
Kiedy wojna się skończyła, Max postanowił wznowić studia i nie wracać do fabryki ojca. Zdecydował się na karierę w filozofii i psychologii. Przeszedł przez uniwersytety w Monachium, Fryburgu i Frankfurcie, gdzie poznał Theodora Adorno, z którym współpracował przy wielu swoich pracach..
Jego praca doktorska dotyczyła antynomii sądu teleologicznego. Przedstawił go w 1922 roku, a jego reżyserem był Hans Cornelius.
Już w 1930 roku Horkheimer rozpoczął pracę jako profesor filozofii. Dołączyło do tego stanowisko dyrektora Frankfurckiego Instytutu Badań Społecznych.
Instytucja ta zaczęła prowadzić różne badania nad społeczeństwem swoich czasów, późnym kapitalistą i tym, jak powstał system dominacji społecznej..
Dojście do władzy partii nazistowskiej spowodowało, że musiał udać się na wygnanie. Po krótkim pobycie w Szwajcarii w 1934 roku zamieszkał w Stanach Zjednoczonych.
W kraju goszczącym pracował na Columbia University, najpierw w jego siedzibie głównej w Nowym Jorku, a następnie w Los Angeles. W tym okresie otrzymał obywatelstwo amerykańskie.
To było w Los Angeles, które zamieścił Dialektyka Oświecenia, książka napisana we współpracy z Adorno.
Koniec wojny pozwolił mu wrócić do Niemiec. W 1949 r. Ponownie osiadł we Frankfurcie, gdzie odzyskał działalność zamkniętego przez nazistów Instytutu. Został również mianowany rektorem miejskiego uniwersytetu, które pełnił w latach 1951-1953.
Po opuszczeniu tego stanowiska kontynuował pracę dydaktyczną w tym samym ośrodku edukacyjnym, jednocześnie prowadząc zajęcia na Uniwersytecie w Chicago. Horkheimer zdobył Nagrodę Goethego w 1955 r., Aw 1960 r. Miasto Frankfurt nadało mu honorowego obywatela.
Aktywność Horkheimera była znacznie mniejsza w późniejszych latach. Opuścił dyrekcję Instytutu, stanowisko zajmowane przez jego przyjaciela Adorno. Śmierć żony bardzo wpłynęła na jego zdrowie i prawie nie pojawiał się publicznie.
Max Horkheimer zmarł 7 lipca 1973 roku w niemieckim mieście Norymberga w wieku 78 lat..
Po raz pierwszy pojawiła się teoria krytyczna w książce Tradycyjna teoria i teoria krytyczna od samego Maxa Horkheimera. Praca została opublikowana w 1937 roku.
Ta teoria, podobnie jak cała filozoficzna produkcja szkoły frankfurckiej, ma wyraźny wpływ marksistowski. Oczywiście jest to marksizm, który sami uważali za heterodoksyjny, z wariacjami na temat myśli Marksa.
Celem, do którego dążyli w tej krytycznej teorii, była pomoc w ulepszaniu świata. W tym celu konieczne było odkrycie społecznych źródeł wiedzy i ostatecznie osiągnięcie tego, że wyzwolony człowiek.
Dla Horkheimera tylko całkowita zmiana tradycyjnego sposobu teoretyzowania, a także sposobu praktyki społecznej, może spowodować ewolucję wszystkiego. Była to teoria, która zderzyła się z tradycyjną, która oddzielała myśl od przedmiotu.
Mimo wychodzenia od marksizmu teoria krytyczna próbuje go przezwyciężyć, stara się zaktualizować to, co zaproponował Marks. Wbrew tradycyjnej teorii Horkheimer twierdzi, że wiedza nie tylko odtwarza obiektywne dane rzeczywistości, ale jest również niezbędna do jej tworzenia.
Jego teoria krytyczna nie oddziela od niej podmiotu kontemplującego rzeczywistość, ale zwraca uwagę, że oba są ze sobą całkowicie powiązane.
Teoria krytyczna spotyka się z pozytywizmem w obliczu badania rzeczywistości. Horkheimer pisał o tym podczas swojego pobytu w Stanach Zjednoczonych, w badaniach nad komunikacją we współpracy z Fundacją Rockefellera.
Jego stanowisko wymagało rozszerzenia pojęcia rozumu; w ten sposób przestałaby być powiązana z praktyką empirystyczną. Dla niemieckiego filozofa firmy i instytucje przyjmują empiryczny punkt widzenia, który nie zwraca uwagi na kwestie społeczne, skupiając się wyłącznie na konsumpcji.
Oświecenie było także przedmiotem badań Horkheimera i Adorno. Dla nich ten ruch w negatywny sposób stawiał czoła odmienności, wywołując konflikty.
Społeczeństwo, które wyłoniło się z Oświecenia, było jednorodne, nie pozostawiając miejsca na różnice. Dlatego autorzy ci doszli do wniosku, że powód, dla którego przypuszczano Oświecenie, został użyty w destrukcyjny i nie wyzwalający sposób. Dla nich zakończył tylko niektóre mity, głównie religijne, ale zastąpił je innymi własnymi..
Zdaniem ekspertów ta krytyka była ściśle związana z tym, co działo się w nazistowskich Niemczech. Horkheimer podał jako przykład mit o wyższej rasie jako jednej z tych, które w jego kraju zastąpiły starożytne mity.
Pomimo marksistowskich podstaw szkoły frankfurckiej, po drugiej wojnie światowej dokonali kilku krytyki tej filozofii.
Według Horkheimera Marks pomylił się, sądząc, że zubożali robotnicy położy kres kapitalizmowi. Udało mu się podnieść poziom życia robotników, choć kosztem zubożenia mieszkańców innych krajów..
W swojej krytycznej teorii Horkheimer zaryzykował, że świat zmierza w kierunku zbiurokratyzowanego społeczeństwa, w którym wszystkie aspekty są uregulowane i jako takie jest prawie totalitarne..
Z drugiej strony potępiał rewolucyjną przemoc, przekonany, że to nie jest sposób na zmianę rzeczywistości..
Również przemysł kulturalny nie został wykluczony z krytyki. Dla Horkheimera media, kino i ogólnie cała branża były częścią systemu..
W rzeczywistości było to podstawowe narzędzie, dzięki któremu nic się nie zmieniło, ponieważ wysyłał komunikaty potwierdzające korzyści płynące z obecnego porządku społecznego..
W tej książce Horkheimer analizuje rolę nauki jako podstawowego elementu systemu.
Autorka rozwija ideę potrzeby przynależności człowieka do czegoś, czy to narodu, czy grupy ideologicznej.
Wspólna praca Horkheimera i Adorno. W tym pojawia się krytyka rozumu i Oświecenia.
Napisany również we współpracy z Adorno. Po raz pierwszy pojawia się pojęcie teorii krytycznej.
Zajmuje się tym, jak antropologia stała się nauką, która uzasadnia utrzymanie obecnych struktur, uzasadniając to tradycją.
Jeszcze bez komentarzy