Salvia officinalis Jest gatunkiem zielnym, aromatycznym i miododajnym, należącym do rodziny Lamiaceae. Powszechnie znana jako szałwia, szałwia kastylijska, szałwia pospolita, szałwia drobna, święte zioło, szałwia lekarska lub szałwia królewska, jest to naturalna roślina basenu Morza Śródziemnego.
Jest to krótka roślina utworzona z pół-zdrewniałych, prostych i owłosionych łodyg, z których wyrastają podłużne lancetowate liście o niebieskawo-zielonym odcieniu. Fioletowe, niebieskawe do białawych kwiaty są zgrupowane w końcowych kłosach, które tworzą małe orzechy o długości 2-3 mm i czerwono-brązowym kolorze..
Jego naturalne środowisko znajduje się na otwartych, skalistych przestrzeniach, zboczach lub suchych sawannach, od poziomu morza po obszary wysokogórskie. Przystosowuje się do kserofilnych warunków środowiskowych o klimacie ciepłym, na glebach piaszczystych i suchych pochodzenia wapiennego.
Gatunek ten ma długą tradycję jako roślina lecznicza dzięki działaniu antyseptycznemu, przeciwskurczowemu, przeciwpotowemu, ściągającemu, żółciopędnemu, emmenagogicznemu, pobudzającemu, hipoglikemicznemu i pobudzającemu. Z drugiej strony jego zdolność aromatyzująca znajduje szerokie zastosowanie w gastronomii i sklepach monopolowych, a także w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym..
Indeks artykułów
Krzew żywy, rustykalny i wieloletni, szeroko rozgałęziony, osiągający 30-90 cm wysokości, czasem 150 cm. Wyprostowana i owłosiona łodyga, o wielokątnym zarysie, ma wygląd zdrewniały u podstawy i zielny u góry..
Wrzecionowaty korzeń o zdrewniałej, włóknistej i brązowawej teksturze przyczynia się do utrzymania rośliny. Obszar dolistny stanowią gęste i zwarte ulistnienie o nieregularnym kształcie.
Liście przeciwległe, owłosione i petiolate są owalne lub podłużne, czasami lancetowate, z widocznymi żyłkami i drobno ząbkowanymi brzegami. Na górnej stronie jest jędrna i ma szaro-zielony odcień, na spodniej jest szorstka z wyglądu i biaława..
Kwiaty obojnacze są zgrupowane w końcowych kolcach koloru niebieskiego, fioletowego lub białego, zbierają się w okółki ułożone w pionowe kwiatostany. Kwitnienie rozpoczyna się od maja do czerwca, tylko na pędach dwuletnich i jest widoczne do sierpnia.
Po zapłodnieniu kwiatów powstaje suchy i nie wyblakły owoc znany jako „tetraquenio”. Ten mały, owalny owoc składa się z czterech niełupek lub jąder charakterystycznych dla lamiowatych.
Analiza fitochemiczna suchych liści wykazała zmienną zawartość garbników i olejków eterycznych w zależności od pochodzenia geograficznego i terminu zbioru. Taniny stanowią 3-7% całkowitej zawartości, przy czym wyróżnia się obecność apigeniny, hispiduliny i luteoliny..
Olejki eteryczne stanowią 2,5%, z czego 35-60% to alfa i beta-tujon, a 20% monoterpeny kamfora i eukaliptus. Stwierdzono również śladowe ilości seskwiterpenów, kariofilenu, humulenu i wiridiflorolu..
Inne składniki to mentol i tymol, a także b-D-glukozydy tujolu. Ponadto niektóre gorzkie substancje typu diterpenowego.
- Wartość energetyczna: 310-315 kcal
- Węglowodany: 60-65 g
- Cukry: 1,70-1,80 g
- Włókna: 40-41 g
- Tłuszcz: 12-13 g
- Białka: 10-11 g
- Woda: 7-8 g
- Retinol (witamina A): 295 μg
- Tiamina (witamina B.1): 0,754 mg
- Ryboflawina (witamina B.dwa): 0,336 mg
- Niacyna (witamina B.3): 5720 mg
- Pirydoksyna (witamina B6): 2690 mg
- Witamina C: 32,4 mg
- Witamina E: 7,48 mg
- Vit. K: 1714,5 μg
- Wapń: 1652 mg
- Fosfor: 91 mg
- Żelazo: 28,12 mg
- Magnez: 428 mg
- Potas: 1070 mg
- Sód: 11 mg
- Cynk: 4,70 mg
- Królestwo: Plantae
- Oddział: Magnoliophyta
- Klasa: Magnoliopsida
- Zamówienie: Lamiales
- Rodzina: Lamiaceae
- Podrodzina: Nepetoideae
- Plemię: Mentheae
- Płeć: szałwia
- Gatunki: Salvia officinalis L.
- Podgatunki gallica (W. Lippert) Reales, D. Rivera & Obón, Bot. J. Linn. Soc., 145: 365 (2004). Znajduje się od Niemiec na północ od Półwyspu Iberyjskiego.
- Podgatunki lavandulifolia (Vahl) Gams w Hegi, Ill. Fl. Mitt. - Eur. 5 (4): 2482 (1927). Znajduje się na wschód i w centrum Półwyspu Iberyjskiego.
- Podgatunki multiflora Gajic, Glasn. Prir. Muz. Beogradu, C 7: 49 1973. Znajduje się na Półwyspie Bałkańskim.
- Podgatunki officinalis. Znajduje się od Półwyspu Apenińskiego po Półwysep Bałkański.
- Podgatunki oksyodon (Webb i Heldr.) Reales, D. Rivera i Obón, Bot. J. Linn. Soc. 145: 365 2004. Znajduje się w południowo-wschodniej części Półwyspu Iberyjskiego.
- Szałwia: nazwa rodzaju pochodzi od łacińskiego terminu „salvare”, co oznacza „leczyć” w nawiązaniu do leczniczych właściwości rośliny.
- officinalis: specyficzny epitet pochodzi od łacińskiego wyrażenia określającego warsztat lub laboratorium. W odniesieniu do wykorzystania tego gatunku w przemyśle farmaceutycznym, zielarskim, alkoholowym lub perfumeryjnym.
- Alba: roślina o białych kwiatach.
- Berggarten: roślina o długich liściach.
- Icterin: roślina o barwnych liściach o żółto-zielonych odcieniach.
- Lavandulaefolia: roślina drobnolistna.
- Purpurascens: roślina o fioletowych liściach, uważana za najsilniejszą odmianę gatunku.
- Tricolor: roślina o barwnych liściach w odcieniach bieli, żółci i zieleni.
Gatunki Salvia officinalis Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, chociaż obecnie jest wprowadzany w różnych częściach świata. Znajduje się na skalistym terenie, suchych murawach o małej produktywności i niskim nawożeniu, od poziomu morza po regiony górskie..
Rośnie na suchych zboczach, klifach, skałach, zboczach, niskich górach, bramach lub górach o określonej wysokości, zorientowanych na bezpośrednie promieniowanie słoneczne. Podobnie jest powszechne w miejscach otwartych, takich jak równiny, pastwiska, trawniki, suche zbocza, zbocza skaliste, ugory, wrzosowiska, tereny objęte interwencją lub opuszczone równiny..
Rozwija się w środowisku ciepłym lub umiarkowanym, choć jest odporny na sporadyczne przymrozki (do -5 ºC), nie sprzyja gwałtownym wahaniom temperatury. Ponadto jest rośliną kserofilną lub ciepłolubną, która w pewnym stopniu wytrzymuje suszę, jeśli brakuje jej wilgoci, przedłuża jej obumieranie.
Rośnie skutecznie w pełnym słońcu, choć dobrze radzi sobie w półcieniu z pewnym bezpośrednim nasłonecznieniem w ciągu dnia. Wymaga gleb porowatych i przepuszczalnych, co sprzyja cyrkulacji wody deszczowej lub nawadniającej, ponieważ jest podatna na podlewanie.
Występuje pod względem geograficznym w Europie Środkowej i Południowej, basenie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej i niektórych regionach Ameryki o klimacie umiarkowanym. Występuje dziko lub uprawiany do lokalnej konsumpcji lub eksportu w Albanii, Niemczech, Chorwacji, Dalmacji, Francji, Węgrzech i Czarnogórze..
W Hiszpanii jest uważana za przyprawę autochtoniczną i jest uprawiana komercyjnie w celu uzyskania olejku eterycznego o jakości eksportowej. Główne obszary upraw znajdują się na suchych równinach Kastylii, Katalonii i wapiennych górach Walencji..
Wśród głównych składników szałwii wyróżniają się olejki eteryczne, garbniki i niektóre gorzkie substancje czynne. Wśród składników olejków eterycznych wyróżnia się tujon, nasycony bicykliczny keton monoterpenowy, który zapewnia charakterystyczny zapach i smak.
Ta analeptyczno-konwulsyjna zasada działania działa na ośrodkowy układ nerwowy, gdyż przyjmowanie ekstraktów i nalewek w dużych dawkach może być toksyczne. Stosowanie olejków eterycznych z szałwii nie jest wskazane dla kobiet w ciąży i karmiących oraz dzieci poniżej 10 roku życia..
Szałwia była tradycyjnie stosowana jako zioło lecznicze w leczeniu raka, zmniejszaniu nadmiernej potliwości i hamowaniu wydzielania mleka matki. Ze względu na ten efekt wysuszający jest również stosowany w celu zmniejszenia pocenia się kobiet, które pocą się z powodu menopauzy..
Oprócz zastosowań leczniczych szałwia jest uprawiana jako roślina ozdobna lub używana jako przyprawa w gastronomii. We Włoszech jest częstym składnikiem różnych typowych receptur regionu, aw Hiszpanii służy do słodzenia soków i orzeźwiających napojów..
Jest również używany razem z tymiankiem i rozmarynem do konserwowania różnych rodzajów żywności, takich jak mięso, ryby czy ser. Szałwia jest podstawowym składnikiem maceracji destylowanego napoju alkoholowego znanego jako „galicyjskie wytłoki z ziół”.
Rozmnażanie szałwii odbywa się za pomocą nasion wiosną po ustąpieniu przymrozków lub sadzonek zebranych w chłodnych miesiącach. Materiał do rozmnażania przez nasiona pozyskiwany jest z dojrzałych owoców zebranych bezpośrednio ze zdrowych i silnych roślin.
Wysiew odbywa się w workach lub doniczkach polietylenowych na luźnym, wilgotnym i mało żyznym podłożu uniwersalnym. Nasiona (2-3) układa się w miejscu siewu, starając się przykryć cienką warstwą gleby.
Doniczki ustawia się w półcieniu, w warunkach szklarniowych z kontrolowaną wilgotnością i temperaturą oraz częstym podlewaniem. Przy zachowaniu odpowiednich warunków nasiona rozpoczynają proces kiełkowania 12-17 dni po wysianiu..
Inną skuteczną metodą pozyskiwania nowych okazów są wyselekcjonowane sadzonki z delikatnych gałęzi wczesną wiosną. Technika ta polega na cięciu kawałków pół-zdrewniałych łodyg o długości 15-20 cm lub co najmniej czterech pąków, energicznych gałęzi zdrowych i produktywnych roślin..
Wybrane w ten sposób sadzonki impregnuje się u podstawy hormonem ukorzeniającym przed umieszczeniem ich w doniczkach na odpowiednim podłożu. Konieczne jest utrzymanie warunków wilgotności i promieniowania słonecznego, aby sadzonki zaczęły ukorzenić się po 20-25 dniach.
Szałwia wymaga pełnego nasłonecznienia dla efektywnego rozwoju, można ją umieszczać w pomieszczeniach, ale wymaga dostatecznego światła i ochrony przed przeciągami..
Uprawa doniczkowa wymaga luźnego podłoża o dobrej retencji wilgoci, zalecana jest średnia zawartość perlitu 30%. Na otwartym polu szałwia jest mało wymagającą rośliną, która rośnie na glebach o niskiej żyzności, kamienistych i suchych..
Ze względu na zapotrzebowanie na wilgoć, nasadzenia w doniczkach wymagają 1-2 podlewania tygodniowo w okresie letnim i raz w tygodniu przez pozostałą część roku. Uprawy komercyjne wymagają częstego podlewania w początkowej fazie rozwoju, aw drugim roku nawadnianie przeprowadza się tylko podczas bardzo suchych lat.
Wskazane jest stosowanie pewnego rodzaju nawozu organicznego w pierwszym roku zakładania uprawy, czyli od wiosny do jesieni. Dostępne opcje obejmują guano, odlewy robaków lub kompostowane odpady roślinne..
Jeszcze bez komentarzy