Plik bitwa pod Sangaará była to pierwsza konfrontacja zbrojna między zwolennikami Túpac Amaru II a wojskami kolonialnymi w Wicekrólestw Peru. Bitwa odbyła się 18 listopada 1780 roku i zakończyła się zwycięstwem powstańców.
Tak zwana Wielka Rebelia rozpoczęła się 4 listopada tego samego roku. Jej promotorem był José Gabriel Condorcanqui Noguera, syn curaca (szefa) Miguel Condorcanqui. Przywódca buntu zstąpił matczynie z Túpac Amaru, ostatniego Sapa Inca z Vilcabamba.
Pomimo szlachetnego pochodzenia i dobrej pozycji ekonomicznej, José Gabriel podlegał niekorzystnym dla tubylców przepisom. Po bezskutecznych próbach przekonania władz kolonialnych do zmiany prawa, zdecydował się chwycić za broń.
Bunt rozpoczął się schwytaniem i egzekucją burmistrza Canas y Canchis Antonio Arriagi. Condorcanqui przyjął imię Tupac Amaru II i zgromadził wokół swojej postaci znaczną część tubylców, kreoli i metysów w poszukiwaniu zniesienia niewolnictwa, alcabala, mity i innych niekorzystnych dla nich praw.
Indeks artykułów
Korona hiszpańska, okupowana przez Burbonów, zapoczątkowała zmianę polityki w koloniach amerykańskich w ostatnich dziesięcioleciach XVIII wieku. Przede wszystkim nowe wytyczne miały na celu zwiększenie korzyści ekonomicznych iw tym celu zawierały środki mające na celu zwiększenie lokalnej eksploatacji.
Pojawienie się Agustína de Jáuregui na stanowisku wicekróla Peru w 1780 r. Przyniosło ze sobą nowy wzrost podatków i utworzenie nowych oddziałów. W efekcie stworzyło to środowisko sprzyjające wybuchowi buntu..
José Gabriel Condorcanqui urodził się w Surimanie, w Wicekrólestwo Peru, 19 marca 1738 r. Potomek Tupaca Amaru, był synem curaca i dlatego jego rodzina miała bardzo dobrą pozycję ekonomiczną, zwłaszcza w porównaniu z sytuacją inne autochtoniczne.
Dzięki swemu bogactwu mógł studiować u jezuitów, a nawet brać udział w zajęciach na uniwersytecie. José Gabriel odziedziczył wodza Tungasuca, Surimana i Pampamarca. To stanowisko pozwoliło mu zostać wysłuchanym przez Audiencia z Limy w celu przedstawienia swoich stanowisk.
Przyszły przywódca buntu udał się do Limy w 1776 roku, aby zgłosić władzom wyzysk, jakim poddawano rdzenną ludność. Pomimo jego prób, Audiencia nie spełniła jego próśb. Dwa lata później wrócił do Tungasuca, przekonany, że jedyną metodą na osiągnięcie czegoś jest powstanie..
Powstanie, zwane Wielkim Buntem, rozpoczęło się w 1780 roku. Pierwszym krokiem było wzięcie do niewoli sędziego Canas y Canchis, Antonia Arriagi. 10 listopada zorganizował publiczną egzekucję na Plaza de Tungasuca i skorzystał z okazji, aby przedstawić publicznie cele swojego ruchu..
Tego samego dnia José Gabriel przyjął imię i tytuł Túpac Amaru Inca. Od tego momentu uzyskał poparcie znacznej części społeczeństwa. Jednak w niektórych rdzennych sektorach napotkał pewien opór. Tak więc, na przykład, nie uzyskał uznania dwunastu królewskich ayllus z Cuzco ze względu na jego metysowe pochodzenie..
Rebelia prowadzona przez Túpaca Amaru II próbowała znieść mita, dystrybucje, zwyczaje i alcabale. W zasadzie wszystkie były środkami mającymi na celu sprzyjanie szlacheckim, kreolskim i metysom Indianom, ale komponent antykolonialny przyciągał także inne sektory. Na krótko przed bitwą pod Sangararą wydał dekret eliminujący niewolnictwo.
Początkowo, podobnie jak w przypadku wielu powstań przeciwko kolonii, Túpac Amaru nie wystąpił przeciwko Koronie Hiszpańskiej. Zaatakował tylko zły rząd sprawowany na tym terytorium. Później jednak walczył o niepodległość i ustanowienie monarchii Inków bez podziału na kasty..
W pierwszych tygodniach bunt rozprzestrzenił się bardzo szybko. Z prowincji Tinta dotarła na północ, do Cuzco, a także na południe, docierając do jeziora Titicaca. Zdaniem ekspertów, zyskał nawet zwolenników w niektórych częściach dzisiejszej Boliwii.
Hiszpanie otrzymali wiadomość o powstaniu 12 listopada. Natychmiast zorganizowali armię składającą się z ponad 2000 żołnierzy, a także zgromadzili batalion rdzennej ludności, aby ją wesprzeć..
14 marca opuścili Cuzco, maszerując na południe. Według kronik byli oni przekonani, że buntowników łatwo będzie pokonać. Jednak w tym czasie nie byli świadomi, że Túpac Amaru opuścił Tungasuca z ponad 5000 mężczyzn.
Szef hiszpańskiego oddziału Cabrera otrzymał 17 listopada rozkaz zatrzymania macha i czekania na posiłki. Jednak żołnierz nie posłuchał i skierował się z dużą prędkością w kierunku Sangaary. W pobliżu miasta postanowili zatrzymać się na noc. Żołnierze wybrali kościół miejski na odpoczynek.
Túpac Amaru i jego ludzie przybyli 18-go rano, pierwszej nocy. Gdy tylko dotarli do Sangaary, zaczęli ją otaczać. Przywódca rebeliantów próbował negocjować, obiecując oszczędzić życie żołnierzom wicekrólestwa, jeśli się poddadzą. Cabrera odrzucił propozycję.
Jak wspomniano wcześniej, bunt pod przewodnictwem Túpaca Amaru II miał na celu wyeliminowanie różnych praw, które wyzyskiwały ludność tubylczą. Podwyższenie podatków w 1780 roku wywołało niezadowolenie.
Túpac Amaru chciał zniesienia kilku praw niekorzystnych dla tubylców, criollos i metysów. Na początek poprosiłem, aby mita zniknęła.
Mita była zobowiązaniem władz prowincji do wydawania rdzennych mieszkańców do pracy, zwłaszcza w kopalniach. W praktyce był to rodzaj niewolnictwa, w którym do wykonywania powierzonych im zadań zobowiązani byli dorośli mężczyźni w wieku od 15 do 50 lat..
Z drugiej strony alcabale były podatkiem od handlu. W szczególny sposób dotknęło to szlachetnych rdzennych mieszkańców, którzy, podobnie jak sam Túpac Amaru, byli w stanie założyć jakiś rodzaj przedsiębiorstwa handlowego. Zebrane pieniądze przeznaczone były głównie na kościół.
Chociaż nie był to jeden z celów, które ogłosił, gdy wybuchła rebelia, Túpac Amaru wydał dekret zakazu niewolnictwa Czarnych. Było to 16 listopada 1780 roku, stając się pierwszą proklamacją w tej sprawie w całej Ameryce Łacińskiej..
Podobnie jak w poprzednim punkcie, Túpac Amaru nie wskazał na ten aspekt na początku powstania. Początkowo jego zamiarem była wyłącznie walka ze złym rządem w Vierreinato, bez walki z hiszpańską dominacją. Jednak jego idee ewoluowały w kierunku stworzenia niezależnego państwa.
Bitwa pod Sangará rozegrała się 18 listopada 1780 roku. Rojaliści, którzy przybyli na miejsce poprzedniego wieczoru, schronili się w miejscowym kościele. Rebelianci przybyli wkrótce potem i próbowali skłonić rojalistów do poddania się. Atak rozpoczął się w obliczu ich odmowy.
Wczesnym rankiem ludzie Túpaca Amaru obrzucili deszczem kamieni i strzelali z karabinów. Oblężeni stawiali opór przez kilka godzin, aż prochownia, którą mieli w kościele, eksplodowała, powodując liczne straty wśród tych, którzy tam byli. Jednym z zabitych był Cabrera, pozostawiając armię rojalistów bez siedziby.
Triumf sił Tupacamarista był całkowity. Rojaliści ponieśli około 700 ofiar, podczas gdy rebelianci musieli opłakiwać stratę 20 ludzi.
Kolejny ruch Tupaca Amaru został opisany przez wielu historyków jako fatalny błąd w wyniku jego buntu. Mając Cuzco na wyciągnięcie ręki i mając duże możliwości podbicia go, wolał wycofać się do Tungasuca.
Hiszpanie nie przegapili okazji do wzmocnienia obrony. Wicekról Limy i Buenos Aires połączyli siły. Armia składająca się z 17 000 ludzi przybyła do Cuzco, przygotowując się do zakończenia buntu.
Podobnie władze wicekrólestwa zatwierdziły niektóre środki, o które wystąpił Túpac Amaru, takie jak zniesienie dystrybucji. Podobnie darowali długi rdzennej ludności wobec corregidores i obiecali przebaczenie wszystkim uczestnikom buntu, z wyjątkiem przywódców.
Dzięki tym środkom władze zamierzały zmniejszyć poparcie dla Túpac Amaru, co w dużej mierze osiągnęły. Tupac Amaru, osłabiony, nie zdołał zdobyć Cuzco między grudniem a styczniem. Pod koniec lutego 1781 r. Przewaga rojalistów była ostateczna..
Ostateczna bitwa rozegrała się pod Checacupe 6 kwietnia 1781 roku. Rebelianci zostali przytłaczająco pokonani. Túpac Amaru uciekł do Langui, ale został zdradzony przez swojego porucznika i wzięty do niewoli przez rojalistów.
Túpac Amaru II został schwytany 6 kwietnia 1781 roku i w łańcuchach przeniesiony do Cuzco. Według historyków był torturowany przez kilka dni, aby spróbować zmusić go do potępienia swoich towarzyszy wciąż na wolności. Wygląda jednak na to, że przywódca rebeliantów nie udzielił porywaczom żadnych informacji..
W obecności José Antonio de Areche, wysłannika króla Hiszpanii Karola III, Túpac Amaru wykrzyknął: „Tylko ty i ja jesteśmy winni, ty i ja za uciskanie mojego ludu, a ja za próbę uwolnienia ich od takiej tyranii. Oboje zasługujemy na śmierć ”..
18 maja Túpac Amaru II, jego rodzina i jego zwolennicy zostali straceni na Plaza de Armas w Cuzco..
Pomimo klęski bunt Tupaca Amaru II zainspirował inne podobne ruchy w całej Ameryce Łacińskiej. Ponadto stał się symbolem walki antykolonialnej i poprawy warunków życia rdzennej ludności..
W Peru dwóch krewnych Túpaca kontynuowało działania wojenne przeciwko Wicekrólestwu. Byli to Diego Cristóbal i Andrés Condorcanqui, którzy trzymali władze w napięciu do marca 1782 roku.
Ze swojej strony w Boliwii doszło do buntu, na którego czele stał Túpac Katari. Przybył dwukrotnie oblegać miasto La Paz, stracony w listopadzie 1781 roku.
Coś podobnego wydarzyło się w Wicekrólestwo Nueva Granada, dzisiejszym terytorium Kolumbii. Tam w 1781 roku wybuchło tak zwane Powstanie Komunardów, które podzielało cele ruchu Tupacamarista..
Wreszcie, Konspiracja Trzech Antonios, opracowana w Chile w styczniu 1781 roku, była bezpośrednio inspirowana buntem Túpac Amaru II.
Jeszcze bez komentarzy