Diaguitas Była to nazwa stworzona przez Inków dla szeregu niezależnych ludów, które miały wspólny język: Cacán. Później nazwa ta była również używana przez hiszpańskich zdobywców.
Diaguitas, oprócz wspólnego języka, mieli również szereg cech fizycznych i kulturowych. Cywilizacja ta rozwinęła się między VIII a XVI wiekiem na terytorium obejmującym północno-zachodnią część Argentyny i północno-zachodnią część Chile. Na tych obszarach zbudowali duże osady, które w niektórych przypadkach osiągały 3000 mieszkańców.
Jego główną działalnością było rolnictwo. W tej dziedzinie opracowali bardzo wyszukane techniki, aby uzyskać maksymalne możliwe korzyści ze zbiorów, co pozwoliło im handlować nadwyżkami. Podobnie diaguitas obrabiał metale i osiągnął wysoki stopień doskonałości w rzemiośle i tkactwie..
Obecnie w Argentynie przebywają potomkowie Diaguitas, chociaż liczba ta jest trudna do określenia, biorąc pod uwagę rozbieżność źródeł. Z kolei w Chile istnieje grupa, która deklaruje się spokrewniona z tym ludem. We wszystkich obecnych społecznościach zachowały się pewne tradycje, takie jak kult Pachamamy.
Indeks artykułów
Terytorium zamieszkałe przez Diaguitas w dzisiejszej Argentynie obejmowało obecne prowincje Tucumán, Jujuy, La Rioja, Catamarca i Salta. Ponadto znaleziono je również w północno-zachodniej części Kordoby i na północy San Juan.
Z kolei w Chile miasto to zamieszkiwało tzw. Norte Chico, w dolinach Atacama i Coquimbo.
Według znalezisk archeologicznych diaguity przybyły do chilijskiego Norte Chico z północno-zachodniej Argentyny około V i VI wieku..
Archeolodzy twierdzą, że relacje między diaguitami obu stref były dość płynne. W osadach argentyńskich znaleziono szczątki mięczaków i skorupiaków z Chile, natomiast w osadach chilijskich pojawiły się próbki ceramiczne typowe dla osadnictwa argentyńskiego..
Hiszpańscy kronikarze pozostawili pewien opis fizycznego wyglądu Diaguitas. Mieli opaloną skórę i czarne włosy, a ich wzrost wahał się od pięciu do pięciu do pięciu stóp..
Organizacja społeczna Diaguitów nie była tak wielowarstwowa jak Inków. Ich społeczność była zbudowana wokół rodzin skupionych w klanach spokrewnionych przez wspólnego przodka..
Niektórzy historycy twierdzą, że poligamia była bardzo powszechna w tym mieście, zwłaszcza wśród przywódców klanów. Wiadomo na przykład, że jeśli umarł mężczyzna, jego brat odziedziczył żony. Mimo to uważa się, że jądra rodziny nie były zbyt duże.
Podobnie znaleziono dowody na ceremonie inicjacyjne dla młodych mężczyzn osiągających dojrzałość płciową. Kiedyś składał się z rytuałów obrzezania, które były wykonywane przez szamana z osady.
Ich kultura miała silny element wojownika. Dlatego młodzi ludzie nie mogli zawrzeć związku małżeńskiego, dopóki nie zakończyli służby wojskowej. Po tym osiągnęli status wojownika.
Różne osady Diaguita nigdy nie połączyły się w jedno państwo. Niektórzy historycy określają swoją organizację polityczną jako rodzaj federacji dworów.
Każda wioska lub osada była zarządzana przez wodza, który sprawował bardzo silne przywództwo. Stanowisko było dziedziczne, przekazywane z ojca na syna. Jednak najważniejsze decyzje zapadały kolektywnie, na uroczystym zgromadzeniu. W spotkaniu mogli wziąć udział wszyscy mieszkańcy w wieku do chwycenia za broń.
Ten wspólnotowy system decyzyjny rozciągnął się również na sferę wojskową. W obliczu jakiegokolwiek zagrożenia diaguitas zorganizowali się wspólnie, by się bronić. Według kronik pomogło im to przez długie lata opierać się Hiszpanom.
Niektóre domy zostały wykonane z lekkich materiałów pochodzenia roślinnego. Wśród nich wyróżniał się ten należący do przywódcy osady, zwany ramadą lub dużym domem.
Najbardziej zaawansowane domy miały kształt prostokąta i składały się z kilku połączonych ze sobą pokoi. Diaguity nie wprowadzały okien do pomieszczeń, pozostawiając jedynie wąską przestrzeń, aby pełnić funkcję drzwi.
Te bardziej rozwinięte domy miały kamienne ściany i dachy kryte strzechą lub ciastem. Najlepsze przykłady takich mieszkań znajdowały się w Quilmes, Tolombón czy La Paya.
Po przybyciu Inków Diaguitowie podnieśli tak zwane pucarás. Były to autentyczne miasta-fortece położone na obszarach trudno dostępnych dla jakiegokolwiek napastnika..
Językiem używanym przez Diaguitas był cacán, znany również jako kaká, chaka lub caca. Niektórzy eksperci nazywają to również calchaquí.
Język ten charakteryzował się gardłową wymową większości słów. Dziś wymarła, ale wtedy istniało kilka grup dialektów.
Zapisy historyczne, takie jak te sporządzone przez Jerónimo de Vivara w 1558 r., Wydają się wskazywać, że różnice między tymi dialektami dotyczyły w zasadzie leksykonu.
Tak więc w dolinach Calchaquíes, w Santa María i Tucumán mówiono o północnym cacán. Z drugiej strony, w Catamarca, na północ od La Rioja i części Santiago de Estero, diaguici korzystali z południowego cacán.
Wreszcie, na północy prowincji San Juan oraz na zachodzie i południu La Rioja, mówiono Capayán.
Kultura Diaguita została archeologicznie objęta tak zwaną kulturą Santamariana, datowaną na lata 850-1480.
Jednak wpływ Inków jest znany po tym, jak to imperium podbiło terytoria zamieszkałe przez Diaguitas. Ten wpływ jest łatwo rozpoznawalny w stylach ceramicznych lub religii..
Ceramika była jedną z czynności, w których Diaguitowie osiągnęli większe mistrzostwo. Każda rodzina była odpowiedzialna za wykonanie własnych naczyń i garnków, podczas gdy byli mistrzowie garncarzy specjalizujący się na przykład w urnach pogrzebowych..
Te urny, używane do pochówków, wykazywały pewne różnice regionalne. Tak więc w strefie chilijskiej wpływ innych ludów północnych spowodował, że garncarze nadali im formy zoomorficzne lub antropomorficzne. Oprócz garncarstwa diaguitas byli także wielkimi tkaczami i wyrabianiem koszy.
Ceramikę natomiast zdobiły płaskorzeźby postaci ludzkich, malowidła zwierzęce czy ryciny geometryczne. Według niektórych ekspertów, jego projekty inspirowane były wizjami szamańskimi. Wiele z nich zostało również ozdobionych motywami kocimi. Zrobili też maski
https://www.youtube.com/watch?v=9kmX27EaN44
Diaguitas zbudowali ufortyfikowane wioski, które obejmowały zbiorniki wodne i platformy rolnicze. W obu przypadkach konstrukcje zostały wzmocnione kamieniem.
Ze swojej strony domy były kiedyś kwadratowymi chatami zbudowanymi z gliny, bambusa, słomy i drewna..
Na niektórych obszarach, takich jak Quilmes, mieszkańcy zmienili styl budowy, aby dostosować się do cieplejszych warunków klimatycznych..
W tym przypadku domy były częściowo pod ziemią i zostały zbudowane z kamienia. Dachy wykonano z drewna kaktusowego. Środek domu był kiedyś otwarty na zewnątrz i miał wejścia do komór pełniących funkcję magazynów.
Jak wspomniano powyżej, Diaguitas praktykowali również architekturę wojskową. Jego budowle obronne nazywano pucaras i były silnie ufortyfikowane. W ten sam sposób byli przygotowani na długie oblężenia, ponieważ mieli zapasy wody i żywności.
Bronią najczęściej używaną przez Diaguitów były łuki i strzały, maczugi z kamiennymi głowami, włócznie, a na równinach kule..
Z drugiej strony wiadomo, że wykonali oni przedmioty z miedzi i brązu, choć bardzo niewiele zachowało się do dziś. Mimo nielicznych znalezionych szczątków wiadomo, że ich znajomość metalurgii pozwoliła im na robienie igieł czy motyek do pracy na polach..
Jak zauważono, diaguity byli doskonałymi tkaczami. Ich umiejętności pozwoliły im na wykonanie bardzo skomplikowanych elementów, wśród których wyróżniały się tuniki, poncza czy aguayos..
Cenione były również koce wykonane z wełny lamy lub wikunii. Do ich barwienia używali pigmentów pochodzących z chleba świętojańskiego, kwiatów kaktusa lub innych żywic. Wreszcie jego wkładem były sandały, zwane ushutami.
Wyróżniają się również lalki lecznicze, które są nadal produkowane:
Bardzo ważnym zwyczajem diaguitas było noszenie długich włosów. W rzeczywistości dla tego miasta obcinanie komuś włosów było bardzo obraźliwe. Hiszpańscy zdobywcy użyli fryzury jako kary.
Włosy zbierano w warkocze ozdobione kawałkami miedzi, piórami, drewnianymi igłami, rogami i srebrem..
Kronikarze tamtych czasów pozostawili szereg opisów, które pozwalają nam dowiedzieć się, jak nosili starożytne diaguity. Do zdobycia tej wiedzy przyczyniły się również znaleziska archeologiczne przedstawiające obrazy, takie jak ceramika lub petroglify..
Diaguitas, jak już wspomniano, byli bardzo wykwalifikowani w pracy z tkaninami. Pozwoliło im to na wykonanie różnych części garderoby, takich jak tuniki, poncza czy aguayos. Później farbowali je pigmentami roślinnymi.
Mężczyźni nosili ubiór jednoczęściowy, bez kieszeni i kołnierza. Do tego dodawano skórzany lub materiałowy pasek przed polowaniem lub uczestnictwem w jakimkolwiek spotkaniu towarzyskim.
Kobiety natomiast nosiły strój zwany tuniką (według niektórych źródeł tunika). Kolor ten służył do rozróżnienia ich stanu cywilnego, z kolorami zarezerwowanymi dla dziewcząt i jednokolorowymi dla zamężnych kobiet..
Tuniki zostały wykonane z wełny lamy lub wikunii i nadal można je zobaczyć w argentyńskiej populacji Diaguita.
Członkowie tego ludu czcili żywioły i zjawiska naturalne, poczynając od słońca, grzmotów i błyskawic..
Te dwa ostatnie zjawiska uważano za bogów Andów, gór związanych z Matką Ziemią..
Badanie ceramiki dual diaguita doprowadziło ekspertów do stwierdzenia, że lud ten wierzył w istnienie dwóch światów. Łącznikiem między nimi byli szamani.
Z drugiej strony wpływ Inków po inwazji znalazł odzwierciedlenie w niektórych bóstwach i istotach mitologicznych. Wśród nich wyróżniały się Llastay, Yacurmana, Pujllay czy Huayrapuca. Oprócz powyższego wyróżniał się również Chiqui, bóstwo z terytorium peruwiańskiego, które symbolizowało pecha.
Dwoma innymi bóstwami narzuconymi przez Inków, którzy osiągnęli wielkie znaczenie wśród Diaguitas, były Inti i Pachamama, które do dziś są przedmiotem ceremonii..
Dla diaguitas Pachamama była reprezentowana (i nadal jest) jako niska kobieta z dużymi stopami i kapeluszem z szerokim rondem. Dla tego ludu chodzi o matkę gór i ludzi, a jego świątynia jest w całości z natury.
Według legendy Pachamamie zawsze towarzyszy świta złożona z Pujllay (który przewodniczy karnawałowi), Llajtay (bóg ptaków) i Ñusta (dziewica Inków).
Ogólnie rzecz biorąc, Pachamama jest żeńską boginią płodności i ziemi. Dla swoich wyznawców identyfikuje się jako matka, która karmi, chroni i utrzymuje ludzi. Doprowadziło to do tego, że została uznana za boginię rolnictwa komunalnego, fundamentalną praktykę wśród ludów andyjskich..
Jednym z elementów, których Diaguitowie używali do oddawania czci zmarłym, były menhiry. Ci, którzy wzrastali w północnej Argentynie, byli związani z sezonowymi kultami płodności.
Członkowie tego miasta wierzyli, że istnieje życie pozagrobowe i istnienie duszy. Z tego powodu przywiązywali dużą wagę do obrzędów pogrzebowych. Po podbiciu ich przez Inków wprowadzili tradycję wznoszenia ołtarzy na najwyższych wzgórzach dolin..
W czasie pochówku diaguici wprowadzali ciała do ceramicznych urn pogrzebowych zbudowanych specjalnie do pełnienia tej funkcji..
Archeolodzy odkryli wiele pochówków, w których znajdowały się szczątki złożonych w ofierze lam lub guanako, rzeczy zmarłego lub metalowe lub kościane naczynia. W bardzo szczególnych przypadkach obok niego chowano także żony zmarłego..
Ciała ułożono zgięte, leżąc po jednej stronie i zorientowane ze wschodu na zachód. Głowa była zawsze skierowana na wschód, w kierunku miejsca, w którym wzeszło Słońce.
Oprócz ceremonii pogrzebowych Diaguitas obchodzili także inne ważne obrzędy. Chociaż w mniejszej liczbie niż w innych kulturach tamtych czasów, miasto to składało ofiary z ludzi, zwłaszcza z dzieci, w celu przyciągnięcia deszczu. Ponadto odprawiali ceremonie płodności na polach.
Wszyscy eksperci podkreślają, że diaguity maksymalnie wykorzystały zasoby naturalne, które znalazły w swoim środowisku. Miasto to szanowało równowagę ekologiczną regionu podczas rozwijania działalności rolniczej.
W ten sposób potwierdza się, że żaden późniejszy system nie zdołał utrzymać tak dużej populacji bez wpływu na zasoby naturalne..
Diaguity nie ograniczały się tylko do korzystania z zasobów związanych z rolnictwem. Obszary wysokogórskie, które zamieszkiwali, zawierały złoto, srebro i obsydian, a ich rzemieślnicy wykorzystywali te metale do wytwarzania różnych przedmiotów. Ponadto pozyskiwali też sól z kopalni.
Najważniejszą działalnością gospodarczą w kulturze Diaguita było rolnictwo. Naczelnicy klanów rozdzielali ziemię między ludność, a także odpowiadali za organizację budowy i pielęgnację tarasów, na których była uprawiana..
Ziemia była uprawiana komunalnie, a część zbiorów przechowywana była we wspólnych magazynach. Najpopularniejszymi produktami były kukurydza, podstawa ich diety, dynia, komosa ryżowa, papryczki chili i ziemniaki..
Inną ważną działalnością było zbieranie dzikich owoców (chleb świętojański, copao lub chañar). Bawełna, niezbędna dla przemysłu tekstylnego, była również ważną częścią gospodarki.
Aby zwiększyć żyzność swoich ziem, Diaguitas opracowali system kanałów irygacyjnych, które dostarczały niezbędną wodę do upraw. Generalnie w górnych partiach tarasów sadzono ziemniaki i komosę ryżową.
Chociaż Diaguitas są mniej ważni niż rolnictwo, zajmowali się również hodowlą zwierząt. Był to typ transhumantyczny i koncentrował się na hodowli alpak, taruców i lam. Normalną rzeczą było to, że zwierzęta pasły się na brzegach doliny, aż nadeszło lato, gdy zostały przeniesione w pasmo górskie.
Zwierzęta były wykorzystywane jako źródło pożywienia i do pozyskiwania wełny. Podobnie z ich kości wyrabiano narzędzia.
Na obszarach w pobliżu morza, w Chile, diaguity włączały do swojej diety różne zwierzęta morskie. Ryby, skorupiaki i ssaki morskie były częścią zwykłej diety. Rybołówstwo nie ograniczało się do obszarów przybrzeżnych, ponieważ robili tratwy ze skóry, aby móc wypłynąć w morze. Stwierdzono, że przybyli polować na wieloryby.
Pozostałości archeologiczne potwierdzają, że diaguity z wybrzeża i te z głębi kraju handlowały między sobą. Mieszkańcy każdego obszaru wymieniali produkty, których brakowało w drugim.
Jak zauważono, głównym źródłem pożywienia dla Diaguitas było rolnictwo. Najważniejszym produktem była kukurydza, podstawowe zboże w ich diecie. Innymi podstawowymi uprawami w ich diecie były ziemniaki, komosa ryżowa, papryczki chili lub dynia..
Aby uzupełnić dietę, diaguitas zbierali dzikie owoce, takie jak copao lub chleb świętojański. Mięso pozyskane z hodowli bydła było suszone na słońcu, aby uzyskać charqui, rodzaj mięsa z suszoną solą.
Wreszcie w Chile powszechna była obecność ryb lub skorupiaków w codziennej diecie. Dzięki handlowi wiadomo, że diaguity Argentyny również cieszyły się tymi produktami morskimi, choć w mniejszym stopniu.
Sytuacja diaguitas jest obecnie inna na każdym z historycznie zamieszkałych obszarów.
W ten sposób społeczność Huascoaltina w Chile zainicjowała szereg działań w celu ożywienia uznania tego ludu, co zaakceptował rząd tego kraju. Jednak naukowcy wątpią, czy ta społeczność jest rzeczywiście spadkobierczynią starożytnych diaguitas..
Ze swojej strony w Argentynie jest więcej społeczności Diaguita. Ich liczba nie jest jednak zbyt jasna, ponieważ przeprowadzane spisy powszechne podają różne liczby. Ponadto często zdarza się, że wiele dzieci nie jest zarejestrowanych.
Społeczności argentyńskie Diaguita żyją na terenach górzystych, z bardzo skomplikowanymi dostępami. To, wraz z chronicznymi problemami, takimi jak susza, bardzo komplikuje życie członków tych narodów..
Jak już wskazano, różne badania spisowe przeprowadzone w Argentynie przyniosły odmienne wyniki..
Badanie uzupełniające ludności rdzennej (ECPI) przeprowadzone w 2010 r. Wykazało istnienie 31753 diaguit, dodając te, które zostały uznane za takie, oraz te, które były udowodnionymi potomkami.
Z tej liczby prawie 15 000 mieszkało w Cajamarca, Salta i Tucumán; 6 138 w Catamarca, La Rioja, Santa Fe, Córdoba i Santiago de Estero; 6217 w stolicy kraju; i 4588 w pozostałej części Argentyny.
Z kolei Narodowy Spis Powszechny Ludności z 2010 r. Pokazał różne dane. Według tego badania 67 410 osób zidentyfikowało się jako diaguitas. W tym przypadku większość mieszkała w Buenos Aires (14269).
Znaczna część obecnych diaguit w Argentynie zajmuje się cięciem i sprzedażą drewna. To tak zwani topornicy, bardzo ciężka praca, którą członkowie tego miasta wykonują, odkąd są dziećmi..
Innym dość powszechnym zajęciem jest pasterstwo. W większości przypadków nie jest to ich własny inwentarz, ale zajmują się krowami i kozami dużych właścicieli.
Diaguitas, mimo że zamieszkiwali te ziemie od wieków, nie są uznawani za ich właścicieli. Sytuacja gospodarcza jest często niepewna, a na wielu obszarach mają oni problemy nawet z dostępem do wody pitnej.
Podobnie jak reszta rdzennych ludów po podboju, Diaguitas zostali pozbawieni starożytnych wierzeń i zmuszeni do przyjęcia katolicyzmu. Religia ta stała się najbardziej popularna w dzisiejszych społecznościach, chociaż jej członkowie zachowali niektóre z ich tradycji opartych na naturze.
Jeszcze bez komentarzy