Objawy, przyczyny, leczenie fobii społecznej

5047
Alexander Pearson

Plik fobia społeczna charakteryzuje się nadmiernym lękiem przed odniesieniem się do sytuacji społecznych, przed publicznym poniżeniem lub publicznym działaniem. Szacuje się, że na to zaburzenie cierpi 13% populacji w jakimś kluczowym momencie. Zwykle zaczyna się w okresie dojrzewania i zwykle występuje częściej u młodych ludzi w wieku od 15 do 29 lat, z niewielkim wykształceniem, samotnych io niskiej klasie społeczno-ekonomicznej..

Opisy nieśmiałości pojawiają się w literaturze od 400 roku pne. z Hipokratesem, który dokonał tego opisu: „Nie odważy się przebywać w towarzystwie z obawy, że zostanie zhańbiony lub wykorzystany; myśli, że inni mężczyźni go obserwują ”.

Pierwsza wzmianka o fobii społecznej pojawiła się na początku XX wieku. Psychologowie używali terminu „nerwica społeczna” do opisania skrajnie nieśmiałych pacjentów.

Pomysł, że fobia społeczna jest odrębną jednostką od innych fobii, pojawił się wraz z psychiatrą Isaacem Marksem w latach 60. Pomysł ten został zaakceptowany przez APA (Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne) i został oficjalnie włączony do trzeciej edycji DSM.

Jego definicja została zmieniona w 1989 roku, aby umożliwić współwystępowanie z unikającymi zaburzeniami osobowości.

Indeks artykułów

  • 1 Objawy
    • 1.1 Objawy emocjonalne
    • 1.2 Objawy fizyczne
    • 1.3 Objawy behawioralne
    • 1.4 U dzieci
    • 1.5 Sytuacje stresujące
  • 2 Przyczyny
    • 2.1 Przyczyny biologiczne
    • 2.2 Przyczyny psychologiczne
    • 2.3 Przyczyny społeczne
    • 2.4 Wpływy kulturowe
    • 2.5 Mechanizmy fizjologiczne
    • 2.6 Dopamina
    • 2.7 Inne neuroprzekaźniki
    • 2.8 Obszary mózgu
  • 3 Diagnoza
    • 3.1 Kryteria diagnostyczne zgodnie z DSM-IV
    • 3.2 Choroba współistniejąca
  • 4 Leczenie
    • 4.1 Terapia poznawczo-behawioralna
    • 4.2 Terapia grupowa
    • 4.3 Leki
  • 5 porad dotyczących samodzielnej pomocy
    • 5.1 Rzuć wyzwanie negatywnym myślom
    • 5.2 Jak przestać myśleć, że wszyscy na ciebie patrzą?
    • 5.3 Kontroluj swój oddech
    • 5.4 Praktykuj techniki relaksacyjne
    • 5.5 Zmierz się ze swoimi lękami
  • 6 Odnośniki

Objawy

To, że jesteś zdenerwowany w niektórych sytuacjach społecznych, nie oznacza, że ​​masz fobię społeczną (FS). Wiele osób jest nieśmiałych lub nadmiernie samoświadomych, co nie sprawia im większych problemów w życiu codziennym..

Jeśli FS zakłóca twoją rutynę, może powodować niepokój i stres oraz obniżać jakość życia. Na przykład, wiele osób denerwuje się, gdy przemawia publicznie, mimo że osoby z FS są zajęte przez tygodnie lub miesiące, zanim to zrobią, lub dosłownie zamarzają, kiedy to robią..

Objawy emocjonalne

  • Ekstremalny strach przed obserwacją lub oceną innych.
  • Nadmierny niepokój w codziennych sytuacjach społecznych.
  • Intensywne zmartwienie przez tygodnie lub nawet miesiące przed sytuacją społeczną.
  • Strach, że inni zauważą, że jesteś zdenerwowany.
  • Strach przed działaniem i upokorzeniem.

Objawy fizyczne

  • Szybki oddech.
  • Zmień kolor na czerwony.
  • Nudności, ból brzucha.
  • Ucisk w klatce piersiowej lub tachykardia.
  • Drżący głos.
  • Zawroty głowy lub omdlenie.
  • Poty.

Objawy behawioralne

  • Unikanie sytuacji towarzyskich w stopniu, który ogranicza Twoje działania lub przerywa Ci życie.
  • Ucieczka od sytuacji społecznych.
  • Potrzeba bycia zawsze otoczonym przez kogoś, kogo znasz.
  • Picie przed sytuacjami towarzyskimi, aby złagodzić nerwy.

U dzieci

To normalne, że dziecko jest nieśmiałe. Jednak gdy masz FS, odczuwasz ekstremalny dyskomfort podczas wykonywania codziennych czynności, takich jak zabawa z innymi dziećmi, czytanie w klasie, rozmowa z innymi dorosłymi lub działanie w obecności innych..

Stresujące sytuacje

Następujące sytuacje są często stresujące dla osób z FS:

  • Poznawać nowych ludzi.
  • Bądź w centrum uwagi.
  • Być obserwowanym podczas robienia czegoś.
  • Publiczne przemówienie.
  • Występuj przed ludźmi.
  • Bycie krytykowanym lub osądzonym.
  • Porozmawiaj z „ważnymi” osobami lub autorytetami.
  • Iść na randkę.
  • Dzwonić.
  • Korzystanie z toalet publicznych.
  • Wykonuj testy.
  • Jedzenie lub picie w miejscach publicznych.
  • Chodź na imprezy lub imprezy towarzyskie.

Poniższe opisy mogą dotyczyć osób z FS:

„W każdej sytuacji społecznej się boję. Nie mogę się doczekać opuszczenia domu, a tym bardziej podczas całego wydarzenia. Im bliżej jestem sytuacji społecznej, tym bardziej się denerwuję. Moje serce zaczyna bić i zaczynam się pocić, kiedy myślę o sytuacjach towarzyskich ”..

„Kiedy wchodzę do pokoju pełnego ludzi, rumienię się i czuję, jakby wszyscy na mnie patrzyli”.

„W szkole zawsze bałam się, że wezmę telefon, nawet gdy znałem odpowiedzi. Kiedy miałem pracę, nienawidziłem widzieć swojego szefa. Nie mogłem jeść z kolegami ani chodzić na imprezy firmowe. Martwiłem się, że mnie osądzą lub zobaczą, nie chciałem zabrzmieć głupio. Czasami nie mogłem jeść ani spać przez kilka dni przed spotkaniem ”.

Przyczyny

Obecnie jest uważany za model integracyjny. Oznacza to, że przyczyny, które wpływają na rozwój fobii społecznej, są biologiczne, psychologiczne i społeczne.

Naukowcy nie ustalili jeszcze dokładnych przyczyn. Badania sugerują, że genetyka odgrywa ważną rolę obok czynników środowiskowych. SF zwykle zaczyna się w określonym momencie życia, z którego się rozwija.

Przyczyny biologiczne

Wydaje się, że dzięki ewolucji istota ludzka gotowa jest bać się ludzi, którzy nas odrzucają, krytykują lub okazują gniew. Tysiące lat temu nasi przodkowie unikali wrogich rywali, którzy mogliby ich skrzywdzić lub zabić; jest to coś, co faktycznie występuje u wszystkich gatunków.

Ta teoria broniłaby tego, że odziedziczyliśmy geny tych ludzi, którzy nauczyli się odchodzić, wychwytując te oznaki przemocy. Już po 4 miesiącach niektóre dzieci wykazują wzorce nieśmiałości, gdy płaczą lub bawią się bodźcami społecznymi lub zabawkami.

Możesz więc odziedziczyć skłonność do zahamowań społecznych. Dorastanie z nadopiekuńczymi lub nadkrytycznymi rodzicami również wiąże się z FS.

Przyczyny psychologiczne

Czynnik ten obejmuje nauczenie się, że nie masz kontroli nad wydarzeniami. Ponadto nieoczekiwany atak paniki może wystąpić w sytuacji społecznej, która powoduje jego związek z sytuacjami społecznymi.

W takim przypadku osoba odczuwałaby niepokój za każdym razem, gdy żyła w sytuacji społecznej podobnej do tej, która spowodowała atak lęku. Mogą również istnieć rzeczywiste sytuacje, które powodują traumę, takie jak zastraszanie w okresie dojrzewania lub dzieciństwa.

Z drugiej strony wpływa to również na to, że rodzice okazują swoim dzieciom troskę o opinie innych.

Przyczyny społeczne

Negatywne doświadczenia społeczne mogą powodować rozwój SF, a osoby wrażliwe interpersonalnie są bardziej podatne na jego rozwój.

Około 50% osób, u których zdiagnozowano lęk społeczny, przeżyło traumatyczne lub upokarzające wydarzenie społeczne. Podobnie jak bezpośrednie doświadczenia, obserwowanie lub słuchanie o negatywnych doświadczeniach innych ludzi może rozwinąć SF.

Podobnie, SF może być wyzwalane przez długoterminowe skutki niedopasowania lub zastraszania, odrzucania lub ignorowania..

Wpływy kulturowe

Postawy wobec nieśmiałości i unikania są czynnikami powiązanymi z SF. Jedno z badań wykazało, że efekty edukacji rodziców zależały od kultury.

Amerykańskie dzieci wydawały się bardziej narażone na rozwój FS, jeśli ich rodzice podkreślali znaczenie opinii innych lub stosowali zawstydzenie jako taktykę dyscyplinarną..

Jednak tego skojarzenia nie stwierdzono u chińskich dzieci. W Chinach nieśmiałe lub zahamowane dzieci są bardziej akceptowane niż ich rówieśnicy i częściej uważa się je za liderów, w przeciwieństwie do krajów zachodnich.

Mechanizmy fizjologiczne

Chociaż nie znaleziono dokładnych mechanizmów neuronowych, istnieją dowody na powiązanie FS z zaburzeniami równowagi w niektórych neuroprzekaźnikach i nadpobudliwością w niektórych obszarach mózgu.

Dopamina

Towarzyskość jest ściśle związana z neurotransmisją dopaminergiczną. Nadużywanie środków pobudzających, takich jak amfetamina, w celu zwiększenia poczucia własnej wartości i poprawy wyników społecznych jest powszechne.

Inne neuroprzekaźniki

Chociaż istnieje niewiele dowodów na nieprawidłowości w neurotransmisji serotoniny, ograniczona skuteczność leków wpływających na poziom serotoniny może wskazywać na rolę tego neuroprzekaźnika..

Paroksetyna i sertralina to dwa SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny), które zostały potwierdzone przez FDA w leczeniu zespołu lęku społecznego. Uważa się, że SSRI zmniejszają aktywność ciała migdałowatego.

Coraz więcej uwagi poświęca się również innym przekaźnikom, na przykład noradrenalinie i glutaminianowi, które mogą być bardziej aktywne w zespole lęku społecznego, oraz przekaźnikowi hamującemu GABA, który może być mniej aktywny we wzgórzu..

Obszary mózgu

Ciało migdałowate jest częścią układu limbicznego, który jest związany ze strachem i uczeniem się emocjonalnym. Osoby z fobią społeczną mają nadwrażliwe ciało migdałowate w groźnych sytuacjach społecznych lub wrogie twarze.

Z drugiej strony, ostatnie badania wskazują, że przednia kora zakrętu obręczy, która jest związana z doświadczaniem bólu fizycznego, również wydaje się być związana z „bólem społecznym”, na przykład z odrzuceniem grupowym..

Diagnoza

Kryteria diagnostyczne zgodnie z DSM-IV

A) Oskarżony i uporczywy lęk przed jedną lub kilkoma sytuacjami społecznymi lub działaniami publicznymi, w których temat jest narażony na osoby, które nie należą do środowiska rodzinnego lub przed możliwą oceną przez innych. Jednostka boi się działać w sposób upokarzający lub zawstydzający. Uwaga: u dzieci konieczne jest wykazanie, że ich zdolności do nawiązywania relacji społecznych z bliskimi są normalne i istniały od zawsze, a lęk społeczny pojawia się podczas spotkań z osobami w tym samym wieku, a nie tylko w interakcji z osobą dorosłą.
B) Narażenie na sytuacje społeczne, których się obawiamy, prawie zawsze wywołuje natychmiastową reakcję lękową, która może przybrać formę kryzysu sytuacyjnego lub mniej lub bardziej związanego z sytuacją niepokoju. Uwaga: u dzieci lęk może przekładać się na płacz, napady złości, zahamowanie lub wycofanie w sytuacjach społecznych, w których asystenci należą do rodziny.
C) Jednostka zdaje sobie sprawę, że ten strach jest nadmierny lub irracjonalny. Uwaga: u dzieci może brakować tego rozpoznania.
D) Unika się przerażających sytuacji towarzyskich lub występów publicznych lub doświadcza się ich z intensywnym niepokojem lub dyskomfortem.
E) Zachowania polegające na unikaniu, niespokojne oczekiwanie lub dyskomfort, które pojawiają się w sytuacjach publicznych, których się obawiasz, znacząco zakłócają normalną rutynę jednostki, jej pracę, relacje akademickie lub społeczne lub powodują klinicznie znaczący dyskomfort.
F) U osób poniżej 18 roku życia czas trwania obrazu objawowego powinien być przedłużony o co najmniej 6 miesięcy.
G) Zmierzone lub unikające zachowanie nie wynika z bezpośrednich fizjologicznych skutków substancji lub ogólnego stanu zdrowia i nie można go lepiej wyjaśnić obecnością innego zaburzenia psychicznego.
H) Jeśli występuje choroba medyczna lub inne zaburzenie psychiczne, strach opisany w Kryterium A nie jest związany z tymi procesami.

Określ, czy:

Uogólnione: jeśli obawy odnoszą się do większości sytuacji społecznych.

Współwystępowanie

FS wykazuje wysoki stopień współwystępowania (współwystępowania) z innymi zaburzeniami psychicznymi. W rzeczywistości badanie populacyjne wykazało, że 66% osób z FS miało jedno lub więcej dodatkowych zaburzeń psychicznych..

FS często występuje wraz z niską samooceną i kliniczną depresją, być może z powodu braku osobistych relacji i długich okresów izolacji społecznej.

Aby spróbować zmniejszyć lęk i depresję, osoby z fobią społeczną mogą używać alkoholu lub innych narkotyków, co może prowadzić do nadużywania substancji.

Szacuje się, że jedna na pięć osób z FS cierpi również na uzależnienie od alkoholu, chociaż inni badacze sugerują, że FS nie ma związku z problemami alkoholowymi lub chroni przed nimi..

Inne częste zaburzenia związane z FS to:

  • Depresja.
  • Zaburzenia lękowe, zwłaszcza uogólnione zaburzenia lękowe.
  • Osobowość unikająca.

Leczenie

Najbardziej skutecznymi metodami leczenia fobii społecznej są zachowania poznawcze.

Terapia poznawczo-behawioralna

Terapia poznawczo-behawioralna ma na celu zmianę myśli i zachowań na bardziej adaptacyjne.

Odpowiednimi zabiegami mogą być:

  • Wystawa zbiorowa.
  • Trening umiejętności społecznych.
  • Restrukturyzacja poznawcza

1-ekspozycja

Jest skutecznym sposobem leczenia uogólnionej fobii społecznej. Jest przeznaczony dla osoby, aby aktywnie wchodzić w kontakt z sytuacjami, których unika, stawić czoła swoim lękom i przyzwyczaić się do sytuacji, aż lęk się zmniejszy..

Niektóre wskazania do sesji ekspozycji to:

  • Krótkie, powtarzane sesje ekspozycji.
  • Naucz, jak wykorzystywać sytuacje dnia codziennego.
  • Zaakceptuj, że zachowanie innych jest nieprzewidywalne.
  • Wyjaśnij, skąd bierze się i utrzymuje problem.

Techniki 2-poznawcze

Najczęściej stosowanymi technikami są terapia poznawcza Becka i racjonalna terapia emotywna Ellisa..

Cele to:

  • Zdobądź oczekiwania dotyczące kontroli nad zachowaniem i wydarzeniami.
  • Przenieś uwagę na zwiększone pobudzenie i objawy fizyczne.
  • Powstrzymaj powtarzające się myśli o wystąpieniu objawów lub konsekwencji, których się obawiasz.
  • Zachęcaj do proaktywności i doceniaj uzyskane osiągnięcia.

Trening umiejętności społecznych

Jeśli z jakiegoś powodu dana osoba nie była w stanie nauczyć się umiejętności społecznych, ważne będzie zorganizowanie tego szkolenia.

Kiedy osoba obawia się objawów fizjologicznych, takich jak zaczerwienienie, drżenie lub pocenie się, może pracować:

  • Paradoksalny zamiar.
  • Racjonalna terapia emocjonalna.
  • Wystawa.
  • U osób z wysokim poziomem lęku techniki relaksacyjne mogą dobrze uzupełniać ekspozycję..

U osób z fobią społeczną i niektórymi zaburzeniami osobowości terapie poznawczo-behawioralne będą musiały trwać dłużej.

Terapia grupowa może być dla niektórych zbyt przerażająca, chociaż ma pewne zalety:

  • Buduj zaufanie, a nie zależność od terapeuty.
  • Umożliwia wykonywanie zadań związanych z prezentacjami grupowymi.
  • Pozwala na publiczne zobowiązanie się, co zwiększa motywację.
  • Osoba dostrzega, że ​​są inne osoby z tym samym problemem.
  • Twórz zasoby społecznościowe.

Terapia grupowa

Inne techniki poznawczo-behawioralne SF obejmują odgrywanie ról i trening umiejętności społecznych, które mogą być częścią terapii grupowej.

Lek

W celu zmniejszenia objawów związanych z FS można stosować leki, chociaż nie jest to lekarstwo; jeśli leczenie zostanie przerwane, objawy powrócą. Dlatego leki są najbardziej przydatne, gdy są przyjmowane w połączeniu z terapią..

Stosowane są trzy rodzaje leków:

  • Beta-blokery: stosowane w celu zmniejszenia lęku. Działają poprzez blokowanie dopływu adrenaliny, gdy odczuwasz niepokój. Nie wpływają na objawy emocjonalne, chociaż wpływają na objawy fizyczne, takie jak pocenie się lub tachykardia.
  • Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI): są lekami pierwszego wyboru. W porównaniu z innymi formami leków istnieje mniejsze ryzyko tolerancji i uzależnienia.
  • Benzodiazepiny: działają szybko, chociaż są uzależniające i uspokajające, dlatego są przepisywane tylko wtedy, gdy inne leki nie działają.
  • Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego norepinefryny (SNRI): wykazały podobną skuteczność do SSRI. Niektóre z nich to wenlafaksyna lub milnacipran.

Porady dotyczące samopomocy

Rzuć wyzwanie negatywnym myślom

Jeśli masz FS, jest bardzo prawdopodobne, że masz negatywne myśli i przekonania, które przyczyniają się do niepokoju. Możesz mieć myśli takie jak:

  • „Będę wyglądać jak głupiec”.
  • „Będę zdenerwowany i upokorzony”.
  • „Ludzie pomyślą, że jestem niekompetentny”.
  • "Nie mam nic do powiedzenia".

Jednym ze sposobów na zmniejszenie objawów FS jest stawienie czoła tym negatywnym myślom samodzielnie lub w ramach terapii. Najpierw określ, jakie negatywne myśli kryją się pod twoim strachem przed sytuacjami społecznymi.

Następnie rzuć im wyzwanie i zmień je na bardziej pozytywne i realistyczne, zadając pytania takie jak:

  • Jestem pewien, że wyglądasz na niekompetentnego?
  • Jesteś pewien, że nie mam nic do powiedzenia?

Oto kilka typowych wzorców myślowych w FS:

  • Czytanie w myślach: zakładając, że wiesz, co myślą inni ludzie i że widzą cię w ten sam negatywny sposób, w jaki ty widzisz siebie.
  • Przewidywanie przyszłości: zakładanie, że wydarzy się najgorsze.
  • Katastrofalne myśli: pozbawianie rzeczy ich prawdziwego znaczenia. Na przykład wierzyć, że jeśli ludzie zauważą, że jesteś zdenerwowany, będzie to straszne lub katastrofalne..
  • Personalizuj: zakładając, że ludzie koncentrują się na Tobie w negatywny sposób.

Jak przestać myśleć, że wszyscy na ciebie patrzą?

Aby zmniejszyć samokontrolę, zwracaj uwagę na to, co dzieje się wokół ciebie, zamiast obserwować siebie lub skupiać się na objawach lęku:

  • Obserwuj ludzi w swoim otoczeniu.
  • Słuchaj tego, co się mówi, a nie swoich myśli.
  • Nie bierz pełnej odpowiedzialności za próby uciszenia rozmowy, cisza jest w porządku, a inni mogą się przyczynić.

Kontroluj swój oddech

Zmiana w twoim ciele, gdy odczuwasz niepokój, polega na tym, że zaczynasz szybko oddychać, co prowadzi do innych objawów, takich jak nudności, zawroty głowy, uderzenia gorąca, przyspieszone bicie serca lub napięcie mięśni..

Nauka kontrolowania oddechu może pomóc w zmniejszeniu tych objawów. Możesz ćwiczyć to ćwiczenie:

  • Usiądź wygodnie i prosto na krześle, rozluźniając ciało. Połóż jedną rękę na klatce piersiowej, a drugą na brzuchu.
  • Wdychaj powoli i głęboko przez nos przez cztery sekundy. Ręka na brzuchu powinna się unieść, a dłoń na klatce piersiowej powinna się poruszać bardzo nieznacznie.
  • Wstrzymaj oddech na dwie sekundy.
  • Wydychaj powoli przez usta przez sześć sekund, wypuszczając jak najwięcej powietrza. Twoja ręka brzucha powinna poruszać się podczas wydechu, a druga ręka powinna się poruszać nieznacznie..
  • Kontynuuj oddychanie przez nos i wydychaj przez usta. Skoncentruj się na powolnym oddychaniu w następujący sposób: wdech 4 sekundy, wstrzymanie 2 sekundy i wydech 6 sekund.

Ćwicz techniki relaksacyjne

Oprócz ćwiczeń głębokiego oddychania, regularna praktyka technik relaksacyjnych, takich jak joga, leki lub progresywne rozluźnianie mięśni, pomoże również kontrolować objawy lęku..

Odwiedź ten artykuł, aby się ich nauczyć.

Staw czoła swoim lękom

Jedną z najbardziej wartościowych rzeczy, które możesz zrobić, aby przezwyciężyć SF, jest stawienie czoła swoim lękom przed sytuacjami społecznymi.

Unikanie podtrzymuje nieporządek; Chociaż sprawia, że ​​czujesz się bardziej komfortowo na krótką metę, nie pozwala ci czuć się bardziej komfortowo w sytuacjach towarzyskich, z którymi będziesz musiał się zmierzyć.

Unikanie uniemożliwia ci robienie rzeczy, które chciałbyś robić, osiąganie określonych celów lub uczestniczenie w działaniach społecznych.

Postępuj zgodnie z tymi wskazówkami:

  • Stopniowo stawiaj czoła sytuacjom: jeśli boisz się mówić publicznie, nie stawiaj sali na 100 osób. Na przykład zacznij od uczestnictwa w grupach, podnosząc rękę. Później zaczyna wykonywać coraz trudniejsze czynności.
  • Bądź cierpliwy: pokonanie FS wymaga praktyki i cierpliwości. Jest to proces stopniowy i na początku normalne jest, że sprawy nie układają się tak, jak byś chciał. Najważniejsze jest działanie.
  • Użyj umiejętności opisanych powyżej, aby się zrelaksować.
  • Buduj relacje osobiste

Poniższe wskazówki to dobre sposoby na rozpoczęcie interakcji z innymi ludźmi:

  • Weź udział w zajęciach z umiejętności społecznych.
  • Weź udział w wolontariacie.
  • Popracuj nad swoimi umiejętnościami komunikacyjnymi.
  • Zapisz się na zajęcia społeczne, takie jak sporty grupowe, warsztaty, taniec ...
  • Zmień swój styl życia.

Poniższe wskazówki mogą pomóc zmniejszyć poziom lęku w sytuacjach społecznych:

  • Unikaj lub ogranicz kofeinę: kawa, herbata lub napoje energetyzujące działają jako środki pobudzające, które zwiększają objawy lęku.
  • Unikaj alkoholu: lub przynajmniej pij z umiarem. Alkohol zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia ataku lęku.
  • Rzuć palenie - nikotyna jest silnym stymulantem, który prowadzi do wyższego poziomu lęku.
  • Wysypiaj się: gdy jesteś pozbawiony snu, jesteś bardziej podatny na niepokój. Wypoczynek pomoże ci odprężyć się w sytuacjach towarzyskich.

Bibliografia

  1. Furmark, Thomas. Fobia społeczna - od epidemiologii do funkcji mózgu. Źródło 21 lutego 2006 r.
  2. Badanie aktywności mózgu może pomóc w rozpoznaniu fobii społecznej. Uniwersytet Monash. 19 stycznia 2006.
  3. Narodowe Centrum Zdrowia i Dobrostanu Przyczyn Lęku Społecznego. Źródło 24 lutego 2006 r.
  4. Okano K (1994). „Wstyd i fobia społeczna: międzykulturowy punkt widzenia”. Bull Menninger Clin 58 (3): 323–38. PMID 7920372.
  5. Stopa L, Clark D (1993). „Procesy poznawcze w fobii społecznej”. Behav Res Ther 31 (3): 255–67. doi: 10.1016 / 0005-7967 (93) 90024-O. PMID 8476400.
  6. BNF; British Medical Journal (2008). „Anxiolytics”. UK: British National Formulary. Źródło 17 grudnia 2008 r.
  7. Thomas Furmark (1999-09-01). „Fobia społeczna w populacji ogólnej: rozpowszechnienie i profil socjodemograficzny (Szwecja)”. Źródło 2007-03-28.

Jeszcze bez komentarzy