Plik muiscas lub chibchas Są to rdzenni mieszkańcy Ameryki, którzy od IV wieku pne żyli głównie na wyżynach Cundiboyacense w dzisiejszej Kolumbii. Ponadto istniały również społeczności w południowej części departamentu Santander. Dziś jego potomkowie mieszkają w departamentach Boyacá, Cundinamarca i Santander.
To miasto było zorganizowane w konfederację, na której opierało się kilka dominium. Jego system rządów był autokratyczny, a społeczeństwo składało się z kilku hierarchicznych klas. Wspólnym językiem był muysccubun, zwany także muysca lub muchą.
Muiscas byli wybitnie rolniczy lud, w którym osiągnęli wielkie mistrzostwo. To pozwoliło im generować nadwyżki, które były przeznaczone na handel. Inną ważną działalnością gospodarczą była eksploatacja kopalń złota, szmaragdów, miedzi, węgla i soli..
Muiscas byli społecznością bardzo bogatą w mity. Jeden z nich poprowadził hiszpańskich zdobywców do poszukiwania rzekomego miasta ze złota: El Dorado. Konfrontacja między Chibchami a Hiszpanami rozpoczęła się w 1537 roku i zakończyła się poddaniem się rdzennej ludności i przejęciem Korony Kastylii..
Podobnie jak w przypadku innych rdzennych ludów, zniszczenie materiału przez hiszpańskich zdobywców znacznie ogranicza wiedzę o historii Muiscas. Z tego powodu to, co wiadomo, opiera się na tradycji ustnej, pracy niektórych misjonarzy jako kronikarzy i znaleziskach archeologicznych..
Najbardziej akceptowana teoria potwierdza, że Muiscas dotarły do płaskowyżu Cundiboyacense w kilku różnych falach między 500 a. C. i 800 d. C. Przez długi czas sądzono, że byli to pierwsi mieszkańcy tego obszaru, ale znalezione pozostałości archeologiczne wskazują, że zanim powstały osady innych ludów.
Wydaje się, że Muiscas pochodzi z Ameryki Środkowej, a kiedy przybyli na wyżyny, zmieszali się z ludami, które już tam były.
Muiscas mieli własną mitologię dotyczącą ich pochodzenia. Jedna z jej legend to między innymi Bague mit, imię, pod którym znana była Matka Babcia. Zgodnie z tą historią na początku był tylko Bague, który krzykiem stworzył bogów, zwierzęta, rośliny, światło i Muiscas..
Następnie bogowie włożyli do garnka nasiona i kamienie, materiały, których użyli do stworzenia gwiazd w kosmosie. Resztki materiału zostały wyrzucone w powietrze i stały się gwiazdami.
Jednak wszystkie utworzone elementy były nieruchome, więc bogowie przybyli do Bague. Następnie przygotowała napój dla bóstw do picia. Robiąc to, zasnęli i marzyli o świecie, w którym wszystko się poruszało, a ludzie wykonywali swoje codzienne czynności. Po przebudzeniu jego marzenie się spełniło.
Z biegiem czasu osady Muisca rosły pod względem wielkości i liczby ludności. W rezultacie powstał bardziej złożony system organizacji politycznej i terytorialnej: Konfederacja Muisca.
Składał się z czterech różnych posiadłości, wszystkich konfederatów. Byli to Bacata, Hunza, Iraba i Tundama. Poza tym istniały również terytoria autonomiczne.
Konfederacja ta pojawiła się około 1450 roku i trwała do 1541 roku, kiedy to Hiszpanie umocnili swoją dominację w centralnej Kolumbii..
Kiedy Hiszpanie przybyli na ten obszar w 1536 r., Terytorium kontrolowane przez Muiscas liczyło 500 000 ludzi..
Hiszpańscy kronikarze napisali, że Muiscas przeżywali okres napięcia, z wewnętrznymi konfrontacjami. Po części ułatwiło to podbój i włączenie terytorium do Nowego Królestwa Granady..
Podobnie, w niektórych kronikach jest powiedziane, że Gonzalo Jiménez de Quesada i inni zdobywcy szukali El Dorado, kiedy znaleźli Chibchas z Cundinamarca i Boyacá w 1537 roku. Ostatecznie ostatni królowie Muisca, Sagipa i Aquiminzaque, zostali zamordowani, a Hiszpanie stało się z ich domenami.
Kastylijczycy zmusili wodzów Muisca do przyłączenia się do systemu encomienda, a pod koniec XVI wieku do systemu resguardos. Spowodowało to zanik kulturowej i społecznej jedności tego miasta, aw XVIII wieku ich język nie był już ujednolicony i został zastąpiony przez hiszpański..
Obecna populacja Muisca mieszka głównie w gminie Cota. Ponadto istnieją inne rozproszone osady, które zachowują niektóre elementy kulturowe tego miasta, szczególnie w Boyacá i Cundinamarca..
Muiscas osiedlili się na terytorium znajdującym się w obecnych departamentach Boyacá, Cundinamarca i części Santander..
Centrum regionu stanowił płaskowyż Cundiboyacense, terytorium z wieloma źródłami wody. Jest to również obszar położony na dużej wysokości, ponieważ rozciąga się między 2500 a 2800 metrów nad poziomem morza..
Konfederacja Muisca osiedliła się na wyżej wymienionych terytoriach: Cundinamarca, Boyacá i Santander. W pierwszym przypadku najważniejsze osady znajdowały się na równinach Ubaté i Bogoty, a także w kilku okolicznych dolinach..
Z kolei najbardziej zaludnionymi obszarami Boyacá były Tunja, Chiquinquirá, Moniquirá, Sogamoso lub Villa de Leyva. Wreszcie na południu Santander osiedlili się między rzekami Suárez i Chicamocha.
Chociaż istnieje niewiele bezpośrednich danych na temat życia Muiscas, historycy wyciągnęli szereg wniosków na temat ich kultury. Znane cechy to przekonania religijne, zwyczaje małżeńskie i koncepcja seksualności..
Istnieją pewne kontrowersje dotyczące równoważności między terminami muisca i chibcha. Uczeni na ogół przyznają, że chibcha jest używane w odniesieniu do rodziny językowej, do której należą Muiscas. Jednak obie nazwy są powszechnie używane jako synonimy..
Chibcha to słowo, które w języku Muisca oznacza „człowiek z personelem”, chociaż można je również przetłumaczyć jako „nasi ludzie”.
Ze swojej strony muisca była używana jako nazwa zwyczajowa tej cywilizacji. W związku z tym dosłownie można by go przetłumaczyć jako „człowiek”, „osoba” lub „ludzie”.
Według historyków Muiscas weszli w okres świetności, gdy przybyli hiszpańscy zdobywcy. Do tego czasu ich terytorium zostało zorganizowane w formie konfederacji.
Składał się z kilku naczelników i czterech jednostek polityczno-administracyjnych: Zipazgo de Bacatá, Zacazgo de Hunza, świętego terytorium Iraca i świętego terytorium Tundama.,
Z drugiej strony, formą rządów była monarchia absolutystyczna z wyraźnym religijnym charakterem. Dowódcy nazywali się Zipas lub Zaque, w zależności od regionu.
Językiem używanym przez Muiscas był Muyskkubun, język należący do rodziny językowej Chibcha. Mieszkańcy całej konfederacji mogli się bez problemu porozumieć.
Przybycie Hiszpanów zmieniło tę sytuację, zwłaszcza po 1770 roku. W tym samym roku król Karol III wydał Certyfikat zakazujący używania jakiegokolwiek języka tubylczego. Od tego momentu byli zmuszeni uczyć się hiszpańskiego.
Jeden ze sportów uprawianych przez Muiscas został uznany przez rząd Kolumbii za sport narodowy tego kraju. Chodzi o cis, w którym dysk jest rzucany w stronę niektórych ziemnych kortów, aby spróbować wywołać eksplozję knotów prochu..
Podstawą społeczności Muisca był klan, złożony z osób z tej samej rodziny. Każdy z klanów miał swojego wodza, którym czasami był kapłan. Te klany zjednoczyły się, tworząc plemiona i ostatecznie większe miasta.
Wraz ze wzrostem liczby ludności system społeczny stawał się bardziej złożony. Rezultatem było pojawienie się piramidy społecznej złożonej z różnych grup ludzkich, od wodzów naczelników po niewolników..
Kultura Muisca została zorganizowana w różne naczelności, jednostki polityczno-administracyjne rządzone przez wodzów. Ci, jako najpotężniejsza postać, znajdowali się na szczycie piramidy społecznej.
Imiona tych kacyków różniły się w zależności od regionu. Dlatego można je nazwać zipas lub zaques. Ich moc była taka, że nie wolno było patrzeć im w oczy i uważano ich za świętych.
Szejkowie, tak nazywani kapłani wśród Muiscas, zaczęli przygotowywać się do tego stanowiska, gdy mieli zaledwie 12 lat..
Ich głównym zadaniem było kierowanie ceremoniami religijnymi, co oznaczało, że przewyższali ich władzę tylko wodzowie. Ci szejkowie byli również uważani za potomków bogów.
Już w dolnej części piramidy społecznej byli rzemieślnicy i reszta robotników. Ci ostatni byli odpowiedzialni za eksploatację kopalń i prace rolnicze.
U podstawy piramidy, bez żadnych praw, byli niewolnicy. Większość z nich była jeńcami wojennymi. Ich jedynym zadaniem było wykonywanie poleceń właścicieli aż do śmierci..
Główną działalnością gospodarczą było rolnictwo. Jego głównymi uprawami były między innymi ziemniaki, kukurydza czy bawełna.
Ponadto metale, które pozyskiwali z kopalni, wykorzystywali również do robienia rękodzieła. To, wraz z nadwyżkami rolnymi, było wymieniane lub sprzedawane na zorganizowanych rynkach.
Podobnie Muiscas cieszył się wielką sławą w produkcji tekstyliów, zwłaszcza w Cundinamarca i Boyacá..
Jedną z głównych cech gospodarki Muisca jest to, że udało im się osiągnąć bardzo wysoki poziom produkcji. Jak zauważono, część nadwyżki została przeznaczona na handel, a reszta została utrzymana jako rezerwy..
Innym całkiem nowym aspektem w sferze gospodarczej było użycie monet. Muiscas robili je ze złota, srebra lub miedzi, a ich wartość zależała od wielkości.
Oprócz tego, co uzyskali w swoich kopalniach, Muiscas kupowali złoto od innych ludów. Z tego metalu wykonał dzieła złotnicze i uważa się, że może to być początek legendy o El Dorado.
Głównym bogiem Muiscas było Słońce, które nazywali Súa. Wraz z nim czcili też Chia, Księżyc.
Do tej pozycji mogli dostać się tylko mężczyźni i musieli żyć w odosobnieniu w świątyniach i pozostawać w czystości przez całe życie.
Podobnie jak w przypadku władców cywilnych, stanowisko kapłana odziedziczył syn siostry omawianego szejka..
Muiscas wierzyli, że są politeistami, a ich panteon składał się z wielu bogów związanych z naturą. Dwoma głównymi były Słońce i Księżyc. Z mniejszą mocą niż oni mieli inni podporządkowani bogowie, tacy jak deszcz czy las..
Wszyscy ci bogowie otrzymywali ofiary podczas różnych ceremonii i świąt religijnych, a także w małych kapliczkach. Rytuały obejmowały ofiary z ludzi lub zwierząt.
Kultura Muisca wierzyła w szereg mitów, podzielonych między mitami o stworzeniu i cywilizacyjnymi. Jednym z najważniejszych był Bochica lub Nemqueteba, z pewnymi podobieństwami do tych utrzymywanych przez inne cywilizacje prekolumbijskie.
Wreszcie Chibchowie wierzyli w życie po śmierci. Pod tym względem o losie zmarłego decydowało ich zachowanie podczas życia..
Muiscas wierzyli, że mężczyzna o białej skórze i niebieskich oczach już dawno odwiedził sawannę Bogoty. Ta postać pochodziła ze Wschodu i miała długie włosy, a także brodę.
Po dotarciu do Bosa wielbłąd, który niósł, zdechł, a jego kości zostały zachowane przez Muiscas. Imię, które otrzymała ta mitologiczna postać to między innymi Bochica, Chimizapagua czy Nemqueteba..
Bochica był nauczycielem Muisca. Między innymi wyjaśnił, jak przędzić bawełnę, aby zrobić koce i ubrania.
Po opuszczeniu Bosa Bochica kontynuował swoją podróż, aż dotarł do Zipacón, skąd wyruszył na północ. Po drodze zatrzymał się w Cota, gdzie udzielał nauk mieszkańcom okolicy..
Po kilku dniach Bochica wyjechał najpierw do Santander, a później do Sogamoso. To było ostatnie miejsce, w którym uczył Muiscas, ponieważ później zniknął na wschodzie.
Jak wspomniano, Muiscas oddawali cześć dużej liczbie bogów. Najważniejszymi były Sua (lub Sué), bóg Słońca i Chía, bogini Księżyca..
Nieco mniejsze znaczenie miała Bagüe, matka babcia; Chiminigagua, zasada światła, z której pochodzi całe stworzenie; Chibchachum, który kontrolował deszcze; Bachué, matka rasy ludzkiej; Bochica, który ucywilizował Muiscas i Guahaihoque, boga śmierci.
Oprócz żyzności ziem, które zamieszkiwali, Muiscas wykorzystali swoją rozległą wiedzę na temat cykli deszczu, aby jak najlepiej wykorzystać swoje plony. W ten sposób rolnictwo było główną działalnością gospodarczą tego miasta.
Aby jak najlepiej wykorzystać plony, Muiscas opracowali technikę rolniczą zwaną mikrowertycznością. Polegało to na uprawianiu ziemi z uwzględnieniem aspektów, takich jak klimat i wprowadzaniu praktyk, takich jak spalanie ziemi. Podobnie zbudowali kanały, aby doprowadzić wodę do najbardziej suchych krajów i zasadzili na zboczach gór..
Teren uprawny był zarządzany na dwa różne sposoby. W ten sposób część ziemi była uprawiana bezpośrednio przez Muiscas, podczas gdy inna część była uprawiana przez ludy poddane, które musiały płacić odpowiednią daninę..
Jedną z trudności napotkanych przez Muiscas podczas pracy w polu był brak odpornych narzędzi. Ludzie ci nie znali żelaza, więc musieli ograniczyć się do używania narzędzi drewnianych lub kamiennych. To zmusiło nas do czekania, aż ziemia zmięknie z powodu deszczu.
Oprócz rolnictwa, Chibchowie wyróżniali się swoim przemysłem wydobywczym, produkcją tekstyliów i organizowanymi przez nich targami. Wszystko to sprawiło, że jego gospodarka stała się jedną z najpotężniejszych cywilizacji prekolumbijskich.
Złoża górnicze zlokalizowane na terytorium Muisca pozwoliły im pozyskać minerały takie jak złoto, szmaragdy czy miedź. Ponadto wydobywali węgiel i sól.
Pierwszy z tych produktów, złoto, stał się głównym materiałem dla złotnictwa w Muisca, mimo że znaczną jego część trzeba było kupować od innych narodów. Taką samą obfitość dawano szmaragdom, które były ofiarowane bogom podczas różnych ceremonii.
Z drugiej strony miedź była używana między innymi do produkcji masek, które były używane na wojnie i na festiwalach..
Jedną z najbardziej znanych działalności Muiscas była produkcja wyrobów tekstylnych. Wśród nich wyróżniały się koce bawełniane, które stały się jednym z najbardziej cenionych przedmiotów na rynkach. Ponadto ich jakość sprawiła, że przyjęto je jako walutę do płacenia podatków..
Muiscas zorganizował serię targów w określonych terminach i w różnych miastach. W ciągu dnia, gdy został zainstalowany, zarówno Muiscas, jak i członkowie innych miast kupowali, sprzedawali lub wymieniali to, czego potrzebowali.
W ten sposób można je było znaleźć od podstawowych artykułów pierwszej potrzeby, takich jak kukurydza, sól, owoce lub koce, po przedmioty luksusowe, takie jak ptasie pióra, bawełna lub ślimaki morskie..
Chociaż hiszpańscy zdobywcy starali się zakończyć wszelkie ślady tradycji Muisca, to dzięki tradycji ustnej i pracy niektórych kronikarzy udało się poznać niektóre z nich.
Petycja małżeńska w kulturze Muisca składała się z kilku kroków. Najpierw zalotnik musiał złożyć jakieś ofiary rodzinie przyszłej panny młodej. Ponadto zostały ustalone warunki przyjęcia wniosku.
Jeśli prośba nie została zaakceptowana za pierwszym razem, zalotnik miał jeszcze dwie inne szanse. Jednak przy trzeciej odmowie był zmuszony nie próbować ponownie.
Z drugiej strony Muiscas byli bardzo liberalni w dziedzinie seksu. W przeciwieństwie do innych kultur dziewictwo nie miało znaczenia. Ponadto jej prawa zezwalały na poligamię. W tym sensie jedynym ograniczeniem dla mężczyzny było utrzymanie wszystkich swoich żon. Wśród nich pierwszy został uznany za główny.
Jeśli seksualna liberalność Muisca spowodowała odrzucenie hiszpańskich zdobywców, to nie mniej zdziwienie wywołał ich zwyczaj kilkakrotnego kąpania się w ciągu dnia. Dla Hiszpanów była to niepotrzebna, a nawet nieprzyzwoita praktyka, ponieważ mężczyźni, kobiety i dzieci kąpali się razem w rzekach.
Z drugiej strony przeprowadzali też kąpiele o charakterze rytualnym, np. Podczas miesiączki czy w męskim rytuale inicjacyjnym..
Kolejna uroczysta kąpiel miała miejsce, gdy koronowano nową Zipę lub gdy kapłani zostali obdarowani po latach przygotowań, podczas których mogli myć tylko palce..
Muiscas składali ofiary z ludzi, o ile były spełnione dwa warunki. Pierwszy miał miejsce, gdy jeniec wojenny wydawał się dziewicą. To zostało przetransportowane do świątyni i złożone w ofierze bogom.
Drugi przypadek miał miejsce, gdy ofiarą była moksa, termin obejmujący młodych ludzi kupionych w miejscu zwanym Casa del Sol, trzydzieści mil od terytorium kontrolowanego przez Muiscas. Wszystkie kacyki miały jedną lub dwie moksy, które w momencie zakupu miały 7 lub 8 lat.
W okresie wzrostu traktowano je z ogromną czcią, do tego stopnia, że zawsze noszono je na ramionach. Kiedy osiągnęli dojrzałość płciową, nadszedł czas na ich ofiarę, a ich krew została złożona bogom. Jeśli jednak wcześniej odbyli stosunki seksualne, zostali zwolnieni.
Zgodnie z pismami hiszpańskiego misjonarza Fraya Pedro Simóna, Muiscas gromadzili się wokół umierających, dopóki nie umarli. Ponadto wskazano, że ci, którzy zmarli nagle w wyniku wypadku, byli uważani za szczęśliwych, ponieważ nie cierpieli przed śmiercią..
Misjonarz opisał różne rodzaje obrzędów pogrzebowych. Czasami Muiscas pozwalali zwłokom wyschnąć, umieszczając je na gotującym się piecu. Innym razem chowano ich w świątyniach lub bezpośrednio na polach. W tym drugim przypadku w miejscu pochówku posadzono drzewo.
Oprócz opisu tych praktyk, Fray Pedro Simón opowiedział, że kolejna żałoba trwała sześć dni, podczas których rodzina zmarłego spotykała się i śpiewała pieśni na cześć zmarłego, kiedy jedli kukurydzę i bułeczki chicha..
Jedna z najważniejszych uroczystości w kulturze Chibcha nosiła nazwę El Dorado. Miało to miejsce w świętej lagunie Guatavita i miało miejsce, gdy następca tronu objął ją w posiadanie i stał się Zipą.
Muiscas wyróżniały się różnymi aspektami artystycznymi, zwłaszcza tekstyliami i złotnictwem. Zamiast tego jego architektura była dość prosta, bez majestatycznych budynków typowych dla innych kultur prekolumbijskich..
Jak wspomniano powyżej, Muiscas cieszyli się zasłużoną reputacją ze względu na swoje wyroby tekstylne. Wśród jej produktów wyróżniały się koce, bardzo cenione jako prezenty. Te używane w okresie żałoby były czerwone, podczas gdy klasy wyższe preferowały te z wyszukaną dekoracją..
Najczęściej używanymi materiałami była bawełna i firanka, chociaż ten drugi był zarezerwowany do produkcji lin i plecaków..
Użyte narzędzia były wykonane z kamienia. Były to wrzeciona, które umożliwiały wykonywanie bardzo drobnych gwintów.
Ponadto Muiscas wykorzystywał również naturalne barwniki i pigmenty pozyskiwane z roślin i minerałów..
Domy Muiscas zbudowano z trzciny i błota. Budując, Muiscas zdecydowali się na dwa różne formaty domów: stożkowy i prostokątny. Pierwsza miała ścianę kolistą, ze stożkowym dachem pokrytym strzechą. Drugi natomiast miał równoległe ściany i prostokątny dach z dwoma skrzydłami..
W obu przypadkach domy miały małe okna i drzwi, a ich meble były bardzo proste..
Oprócz domów, Muiscas zbudowali tylko dwa inne typy budynków, oba bardziej złożone. Niektóre były domami dla wodzów klanów, podczas gdy inne były przeznaczone dla zipów lub zaques..
Złotnictwo w Muisca miało podwójne znaczenie: estetyczne i religijne. Jej głównym surowcem było złoto, którego znaczną część pozyskuje się w ramach wymiany handlowej z mieszkańcami miasteczek położonych nad rzeką Magdaleną..
Muiscas zmieszali złoto z miedzią i uzyskali materiał w kolorze brązu zwany tumbaga.
Jedną z najbardziej znanych kreacji były tunjos. Są to małe przedstawienia humanoidalnych postaci. Uważa się, że miały one ceremonialny użytek, jako ofiarę dla bogów.
Doceniono także wisiorki i kolczyki w nosie. Produkty te miały znaczenie symboliczne, ponieważ odzwierciedlały siłę tych, którzy ich używali..
Rzemieślnicy z Muisca wytwarzali swoje wyroby ceramiczne bezpośrednio modelując glinę lub używając glinianych rolek. Większość dzieł była przeznaczona do użytku domowego, chociaż niektóre części były również składane jako ofiara bogom lub w celu wymiany ich na targu..
Jeszcze bez komentarzy